پائیز سال 1357 از شرق امریکا به کالیفرنیا کوچ کردم و در محله یا شهرک هالیوود مستقر شدم. تحصیلاتم درایران تاتر بود و درامریکا از سال 1351 مدتی رشته سینما و تلویزیون را دنبال کردم، در این سالها یک شانس بسیار جالبی به سراغ من آمد و آن مدتی شاگردی استاد مسلم پانتومیم «مارسل مارسو» را تجربه کردم.
با این پیشینه مایل بودم قبل از برگشتن به زادگاهم ایران هالیوود را هم تجربه کنم. هنوز یکسال از اقامتم در شهر فرشتگان (لوس آنجلس) نگذشته بود، که کشور ایران با تغییرات بنیانی مواجه شد که تاکنون ادامه دارد. من هم آرزوهایم و اهدافم بکلی دگرگون شد و تصمیم به اقامت دائم در امریکا گرفتم. بیشتر سالهای اقامتم در غرب امریکا در شهر لوس آنجلس و هالیوود بود و بتدریج علاقمند به فرهنگ و آداب این مرز وبوم شدم. و هرچه در این جستجو پیشروی می کردم متوجه می شدم این کشور جوان بر پایه پشتکار و سخت کوشی مهاجرانی است که از اطراف و اکناف جهان به این جا آمدند و می آیند. همچنین متوجه شدم با آنکه همه کالیفرنیای جنوبی و مرکزی در کنار کویر قرار دارد، بفاصله زمانی نزدیک به 200 سال از بیابان برهوت تبدیل به شهرهای سرسبز و پر جمعیت شده. طبق آنچه گفته شده شهر لوس آنجلس فعلی در ابتدا فقط چند مزرعه و باغ با درختان انجیر بوده و یکصد سال بعد هالیوود نیز جز چند مزرعه توت فرنگی و ذرت و احشام خبر دیگری بیش نبود. آنچه که میخواهم برای شما دراینجا بنویسم پیدایش ساخت فیلمهای سینمایی هالیوودی و چگونگی پیدایش لوس آنجلس توسط 44 نفر مهاجر، مکانهای تاریخی و پایتخت سینمای جهان هالیوود خواهد بودکه بطور هفتگی از نظرتان می گذرد.
من مدتی است، به پیشنهاد آقای مهدی ذکایی سردبیر محترم مجله جهانی جوانان برنامه ای در رادیو جوانان شروع کردم بنام «شهر فرشتگان وهالیوود» ایشان ازمن خواستند ضمن شرح گفتاری دررادیو بصورت نوشتاری نیز برای خوانندگان مجله نیز فراهم کنم. از این بابت اطاعت کردم و از پیدایش شهر لوس آنجلس «شهر فرشتگان» شروع میکنم.
شهر بزرگ و پرجمعیت لوس آنجلس که در اسپانیولی به معنای شهر فرشتگان است، از پرجمعیت ترین شهرهای ایالت کالیفرنیا است. قبل از آنکه کالیفرنیا جزئی از 50 ایالت متحد امریکا شود، به همراه بخش های بزرگی از ایالت های آریزونا، تگزاس ونوادا همه جزو کشور مکزیک بود که بیشتر بیابان و کویر مهاوی نامیده میشود، حتی تا امروز شاید 90 درصد این کویر هنوز بدون سکنی و آبادی است. همه این زمین های کویری بعد از جنگ امریکا و مکزیک، بخشی از سرزمین امریکا گردید. اگر فیلم کلاسیک دکتر ژیواگو را دیده باشید در همین صحرای مهاوی شهرکی مثل مسکو ساخته و فیلمبرداری شد.
شهر لوس آنجلس بزرگ ویا بقول امروز کلان شهر لس آنجلس 12 میلیون جمعیت دارد که از 86 شهر بزرگ و کوچک درست شده که یکی از این شهرها هالیوود است و درجمع مساحت آن 4 هزار مایل مربع میباشد. یک نکته جالب در مورد شهر لوس آنجلس این است که در گونه گونی نژاد و اقوام مهاجرین در امریکا مقام اول را داراست. یک اصطلاحی در این شهر رایج است که میگویند شبیه Melting Pot و یا تقریبا آش شله قلمکار است و جایی است که هیچکس از هر نژادی احساس غریبی و خارجی بودن نمی کند.
سالهای طولانی کشوراسپانیا قسمت اعظمی از سرزمین های امریکای جنوبی را در تصرف خود داشت و در بیش از 90 درصد این کشورها گویش آنها از زبانهای محلی به اسپانیولی تغییر یافت. مثل تاخت وتاز قوم و قبیله عرب به مناطق خاورمیانه و شمال افریقا که همه عرب زبان شدند غیر از ایران که باید از حکیم دانا فردوسی دراین مورد قدردان بود. در حدود 233 سال قبل یعنی در سال 1781 میلادی چند خانواده اسپانیایی شامل 44 نفر به این منطقه (لوس آنجلس فعلی) کوچ کردند و شروع کردند به ساختن کلیساها در نقاط مختلف تا شمالی ترین ناحیه کالیفرنیا و با کوره راههایی بهم مرتبط ساختند و در این راستا 21 کلیسا و یا Mission ساختند. این «میشن ها» در نقاطی که ساخته شد سالها بعد در اطراف آنها شهرها بنا شد که نام آنها را با واژه San نامگذاری کردند.
واژه Saint که بمعنی قدیس است در دیانت مسیحی از سوی پاپ و واتیکان به اشخاصی که روحانی و مقدس تشخیص داده می شوند اختصاص داده میشود. فی المثل نام همان شهر میشد، شهر San Diego سان دیاگو، سن فرانسیسکو، سنتا باربارا و غیره کلمه Saint با کمی تغییر به سن “San” تبدیل شد.
یکی از این میشن ها برای ما ایرانیان جالب است، شهری است در میانه راه لوس آنجلس و سن دیه گو که San Juan Capistrano نامیده میشود، شهر مهم و کوچکی است در کنار اقیانوس آرام و بسیار زیبا. در محوطه ساختمان این کلیسای قدیمی هر ساله درست در لحظات رسیدن بهار دراین ناحیه و همان زمانی که برای ما ایرانیان سال نو و نوروز شروع میشود و سال تحویل می شود، هزاران چلچله فضای آسمان کلیسا را سیاه می کنند که میخواهند به لانه های گِلی مخصوص خودشان که در سال قبل ساخته بودند برگردند. البته چلچله های جوان که لانه ندارند در گوشه وکنار سقف ها و داخل کلیسا مشغول آشیانه سازی می شوند. این پرندگان از نوعی گِل و چوب ریزه ها به زیبایی و محکمی لانه خودشان را میسازند. در حیاط کلیسا افراد بومی شهر جوی باریکی احداث می کنند و با خاک ریزی درجوی گلی تولید میشود که چلچله ها از آن گِل ها وچوب ریزه ها براحتی در عرض یکی دو روز محل مسکونی خود و جفت شان را آماده می کنند.
در این روز جالب صدها توریست و خبرنگارهای محلی برای گرفتن عکس و خبر در آنجا حاضرند و برای گرفتن عکس از این پرندگان خوش یمن به آنجا میروند. این فستیوال پرندگان با گلهای بسیار زیبای حیاط کلیسا قریب یکصد سال است که همیشه در همان روز و ساعت برگزار می شود. یکی دو بار موقعیتی نصیبم شد که منهم در آنجا باشم وگاهی دیده میشود که هموطنان عزیز از پای سفره هفت سین بلند می شوند و برای ساعتی به آنجا میروند.
بخاطر دارم در خانه های قدیمی تهران و بعضی از شهرها که اتاقها درهای متعدد داشت و دریچه هایی نیز در بالای آن بود دراوائل تابستان چلچله ها از پنجره های باز شده بداخل اتاق می آمدند و در کنار سقف های چوبی و دیوار درست همین نوع لانه گِلی را درست میکردند. چلچله ها با انسانها بیشتر از پرندگان دیگر مأنوس هستند و بسیار تمیز و زیبا.
واما برگردیم به اصل موضوع، یادتان باشد ما از زمانی صحبت می کنیم که هنوز کالیفرنیایی بنام این ایالت در امریکا وجود ندارد.
اسپانیولی هایی که به این ناحیه آمده بودند مسیحی کاتولیک بودند واین میشن ها را ساختند تا افراد بومی را به دیانت حضرت مسیح تبلیغ کنند. آنها این منطقه لوس آنجلس فعلی را یک نام بلند بالائی گذاشتند بنام:
El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles de Porciúncula».
و ترجمه اش می شود: روستای بانوی ما، ملکه فرشتگان پورسی اونکالا. در سال 1821، (193 سال قبل) کشور مکزیک و بسیاری از کشورهای تحت سلطه اسپانیا آزاد شدند، چیزی شبیه اتفاقی که برای اتحاد جماهیر شوروی سابق افتاد که همه کشورهای تحت تسلط سیستم کمونیستی شوروی سابق مستقل شدند. مدتی بعد از 1821 درجنگ بین مکزیک و ایالت متحده امریکا بخش بزرگی از سرزمین مکزیک همانطور که قبلا گفته شد ضمیمه خاک امریکا شد و در غرب یعنی کالیفرنیا سی و یکمین ایالت امریکا و بنام ایالت کالیفرنیا نامگذاری شد.
در این زمان لوس آنجلس درحدود 3 هزار نفر جمعیت داشت که به کار زراعت و دامداری مشغول بودند. 50 سال بعد با وصل شدن راه آهن سراسری به منطقه غرب امریکا و پیدا شدن نفت جمعیت لوس آنجلس به صدهزار نفر رسید و 30 سال بعد از آن با ظهور صنعت سینما و آمدن استودیوهای فیلمسازی به این منطقه و تغییرات دیگر جانبی همراه سینما یکباره جمعیت این شهر به یک میلیون نفر رسید.
جالب اینجا است هرچه جمعیت بیشتر و بیشتر میشد. نام بلند بالای این شهر به تدریج کوتاه تر و کوچکتر شد تا اینکه به «لوس آنجلس» ختم شد. البته امروز وقتی کسی از اهل این شهر بپرسد اهل کجائی می گوید از L.A. با آنکه شرق لوس آنجلس کویر Mahavi است شهری است سرسبز و با آب وهوای بسیار مطبوع و بقول هموطنان همیشه بهار. بعلت کمبود آب در این منطقه و بودن در حاشیه کویر بیشتر آب آشامیدنی ومصرفی برای زراعت از نقاط دور وسیله آب راههای عظیمی به این منطقه و کالیفرنیای مرکزی که مرکز زراعت و میوه جات است آورده میشود. یکی از این منابع به فاصله 450 مایلی است که ارتفاعات سیرا که زمستان های پر برف دارد. کوههای سیرا در سه راه پایتخت کالیفرنیا «ساکرومنتو» به شهر «رینو» ایالت نواداست کوههای سیرا با ارتفاع 8 هزار فیت و سالانه با میانگین 25 فیت برف رودخانه های American و Sacramento را پر آب میکند و بخشی از این دو رودخانه به طرف جنوب کالیفرنیا و مرکز کالیفرنیا سرازیر میشود. دیگر منبع آب از رودخانه Colorado است که بیش از 700 مایل از این ناحیه دور است و در مجموع سبب سرسبزی درختان و نباتات ایالت کالیفرنیا است.
از قدیم گفتند هرکجا آب است آبادانی است.
ادامه دارد
