با ماریا شل در فستیوال فیلم برلین مصاحبه کردم
و اسماعیل ثابتی همکارمان در برلین مرا یاری داد

گوشه‭ ‬ای‭ ‬ازخاطرات‭ ‬روزنامه‭ ‬نگاری‭ ‬مهدی‭ ‬ذکایی‭ ‬سردبیرمجله‭ ‬جوانان‭ ‬

ضمن سپاس از تشویق ومهر فراوان استاد ر. اعتمادی عزیز واساتید پیشکسوتم در مورد خاطراتم وتشکر از لطف بی پایان خوانندگان عزیز مجله جوانان
میکوشم توصیه استادم یعنی جسارت وصداقت روزنامه نگاری را آویزه گوشم کنم

من یکبار به دعوت فریدون فرخزاد شومن و شاعر برای حضور در اولین شوی میخک نقره ای به ایران آمدم

ماریا‭ ‬شل‭ ‬ستاره‭ ‬زیبا‭ ‬وهنرمند‭ ‬سینما‭ ‬را‭ ‬بعنوان‭ ‬یک‭ ‬ستاره‭ ‬آلمانی‭ ‬می‭ ‬شناختند‭ ‬درحالیکه‭ ‬او‭ ‬درواقع‭ ‬اتریشی‭ ‬سویسی‭ ‬بود،‭ ‬ولی‭ ‬نماینده‭ ‬سینمای‭ ‬آلمان‭ ‬درجهان‭ ‬بود‭. ‬

اماریا‭ ‬شلب‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سفری‭ ‬به‭ ‬آلمان‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬برلین‭ ‬جهت‭ ‬حضور‭ ‬در‭ ‬فستیوال‭ ‬بین‭ ‬المللی‭ ‬فیلم‭ ‬برلین‭ ‬داشتم،‭ ‬به‭ ‬مصاحبه‭ ‬کشیدم‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬مصاحبه،‭ ‬اسماعیل‭ ‬ثابتی‭ ‬خبرنگار‭ ‬مجله‭ ‬جوانان‭ ‬در‭ ‬آلمان‭ ‬نیز‭ ‬یاور‭ ‬من‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬شوخی‭ ‬می‭ ‬گفت‭ ‬من‭ ‬چقدر‭ ‬تنبلی‭ ‬کردم‭ ‬که‭ ‬آقای‭ ‬اعتمادی‭ ‬تورا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬روانه‭ ‬برلین‭ ‬کرده‭ ‬تا‭ ‬با‭ ‬سوپراستارها‭ ‬مصاحبه‭ ‬کنی،‭ ‬ولی‭ ‬یادت‭ ‬باشد‭ ‬چون‭ ‬زبان‭ ‬آلمانی‭ ‬نمی‭ ‬دانی‭ ‬من‭ ‬براحتی‭ ‬می‭ ‬توانم‭ ‬حرفهایی‭ ‬از‭ ‬زبان‭ ‬تو‭ ‬ترجمه‭ ‬کنم‭ ‬که‭ ‬طرف‭ ‬مصاحبه‭ ‬را‭ ‬بهم‭ ‬بزند‭ ‬و‭ ‬البته‭ ‬شوخی‭ ‬می‭ ‬کرد‭ ‬چون‭ ‬او‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬انسانهای‭ ‬خوب‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬ایرانیان‭ ‬موفق‭ ‬در‭ ‬محافل‭ ‬علمی‭ ‬آلمان‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬بدلیل‭ ‬علاقه‭ ‬اش‭ ‬به‭ ‬استاد‭  ‬اعتمادی،‭ ‬مرتب‭ ‬گزارشاتی‭ ‬از‭ ‬آلمان‭ ‬بخصوص‭ ‬از‭ ‬برلین‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬می‭ ‬فرستاد‭.‬

یادم‭ ‬هست‭ ‬وقتی‭ ‬به‭ ‬ثابتی‭ ‬گفتم‭ ‬من‭ ‬حداقل‭ ‬باید‭ ‬5‭ ‬تا‭ ‬مصاحبه‭ ‬با‭ ‬خودم‭ ‬ببرم‭ ‬گفت‭ ‬نگران‭ ‬نباش‭. ‬اینروزها‭ ‬بخاطر‭ ‬برگزاری‭ ‬فستیوال،‭ ‬بیشتر‭ ‬هنرمندان‭ ‬آمریکا‭ ‬واروپایی‭ ‬حضور‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬ترتیب‭ ‬این‭ ‬ممصاحبه‭ ‬ها‭ ‬را‭ ‬میدهم‭ ‬دو‭ ‬شب‭ ‬بعد‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬شب‭ ‬افتتاحیه‭ ‬فستیوال‭ ‬رفتیم،‭ ‬الحق‭ ‬دهها‭ ‬چهره‭ ‬معروف‭ ‬در‭ ‬آنجا‭ ‬حضور‭ ‬داشتند‭ ‬ومن‭ ‬بدلیل‭ ‬علاقه‭ ‬به‭ ‬بازیهای‭ ‬درخشان‭ ‬ماریا‭ ‬شل‭ ‬ستاره‭ ‬نامدار،‭ ‬ترجیح‭ ‬دادم‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬چند‭ ‬چهره‭ ‬چون‭ ‬فرانسوا‭ ‬تروخو،‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬حرف‭ ‬بکشم‭. ‬

‭* ‬اولین‭ ‬سئوالم‭ ‬درباره‭ ‬ایران‭ ‬بود‭ ‬واینکه‭ ‬درسفری‭ ‬کوتاه‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬بدلیل‭ ‬دوستی‭ ‬دیرینه‭ ‬با‭ ‬فریدون‭ ‬فرخزاد‭ ‬در‭ ‬اولین‭ ‬شوی‭ ‬میخک‭ ‬نقره‭ ‬ای‭ ‬شرکت‭ ‬کرده‭ ‬بود‭.‬

ماریا‭ ‬شل‭- ‬من‭ ‬به‭ ‬دو‭ ‬سه‭ ‬دلیل‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬آمدم‭ ‬که‭ ‬مهمترین‭ ‬آن‭ ‬حضور‭ ‬درشوی‭ ‬فرخزاد‭ ‬بود،‭ ‬چون‭ ‬سالهاست‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬آلمان‭ ‬واتریش‭ ‬ملاقات‭ ‬کرده‭ ‬ام،‭ ‬کتاب‭ ‬شعر‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬زبان‭ ‬آلمانی‭ ‬خوانده‭ ‬ام،‭ ‬ناظر‭ ‬بر‭ ‬حضورش‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬فیلم‭ ‬اتریشی‭ ‬با‭ ‬ماریزا‭ ‬مل‭ ‬بودم،‭ ‬که‭ ‬بسیار‭ ‬نرم‭ ‬وخوب‭ ‬بازی‭ ‬کرد‭. ‬و‭ ‬اجرای‭ ‬شوی‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬دیدم‭ ‬که‭ ‬هیچ‭ ‬کم‭ ‬وکسری‭ ‬از‭ ‬بزرگترین‭ ‬شوهای‭ ‬اروپایی‭ ‬ندارد‭ ‬و‭ ‬برایش‭ ‬موفقیت‭ ‬آرزو‭ ‬دارم‭ ‬چون‭ ‬فرخزاد‭ ‬در‭ ‬کار‭ ‬خود‭ ‬یک‭ ‬نابغه‭ ‬است‭.‬

دراین‭ ‬سفرفرصتی‭ ‬بود‭ ‬تا‭ ‬با‭ ‬مردم‭ ‬مهربان‭ ‬و‭ ‬مهمان‭ ‬نواز‭ ‬ایرانی‭ ‬آشنا‭ ‬شوم‭ ‬من‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬دیداری‭ ‬با‭ ‬ایرانی،‭ ‬کلی‭ ‬هدیه‭ ‬گرفتم‭.‬

تهران‭ ‬مرا‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬رم‭ ‬می‭ ‬اندازد،‭ ‬شهر‭ ‬رنگارنگی‭ ‬است‭ ‬مردان‭ ‬ایرانی‭ ‬هم‭ ‬خیلی‭ ‬شبیه‭ ‬ایتالیایی‭ ‬ها‭ ‬هستند،‭ ‬زیرگوش‭ ‬خانمها‭ ‬همیشه‭ ‬زمزمه‭ ‬می‭ ‬کنند،‭ ‬از‭ ‬شوهر‭ ‬ونامزد‭ ‬می‭ ‬پرسند‭ ‬حتی‭ ‬دو‭ ‬سه‭ ‬نفری‭ ‬هم‭ ‬گفتند‭ ‬ما‭ ‬چند‭ ‬چاه‭ ‬نفت‭ ‬داریم‭ ‬که‭ ‬فرخزاد‭ ‬گفت‭ ‬قضیه‭ ‬را‭ ‬جدی‭ ‬نگیر،‭ ‬مثل‭ ‬بعضی‭ ‬پاریسی‭ ‬ها‭ ‬که‭ ‬می‭ ‬گویند‭ ‬برج‭ ‬ایفل‭ ‬ما‭ ‬پدر‭ ‬بزرگ‭ ‬ماست‭!‬

‭* ‬پرسیدم‭ ‬شما‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬نادر‭ ‬ستارگان‭ ‬اروپایی‭ ‬هستید‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬هالیود‭ ‬راه‭ ‬یافتید‭ ‬وهمباری‭ ‬سوپراستارهای‭ ‬بزرگ‭ ‬شدید‭.‬

گفت‭:  ‬بزرگترین‭ ‬شانس‭ ‬من‭ ‬درهالیوود‭ ‬پذیرش‭ ‬من‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬آن‭ ‬بزرگان‭ ‬بود‭. ‬با‭ ‬یول‭ ‬برینر‭ ‬در‭ ‬برادران‭ ‬کارامازوف‭  ‬همبازی‭ ‬شدم،‭ ‬در‭ ‬فیلم‭ ‬وسترن‭ ‬با‭ ‬شکوه‭ ‬سیمارون‭ ‬Cimaron‭ ‬با‭ ‬گلن‭ ‬فورد‭ ‬همراه‭ ‬شدم‭ ‬در‭ ‬درخت‭ ‬اعدام‭ ‬The‭ ‬Hanging‭ ‬Tree  ‬با‭ ‬غول‭ ‬هایی‭ ‬چون‭ ‬گری‭ ‬کوپر‭ ‬و‭ ‬کارل‭ ‬مالدن‭ ‬بازی‭ ‬کردم‭ ‬که‭ ‬برایم‭ ‬رویا‭ ‬بود‭. ‬شاید‭ ‬باور‭ ‬نکنید‭ ‬هر‭ ‬بار‭ ‬من‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬بزرگان‭ ‬جلوی‭ ‬دوربین‭ ‬میرفتم،‭ ‬قلبم‭ ‬به‭ ‬شدت‭ ‬میزد‭ ‬چون‭ ‬همه‭ ‬شان‭ ‬رویای‭ ‬نوجوانی‭ ‬من‭ ‬بودند‭.‬

‭* ‬شما‭ ‬درحقیقت‭ ‬سینماروهای‭ ‬سراسر‭ ‬جهان‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬آلمان‭ ‬آشتی‭ ‬دادید،‭ ‬چون‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬جنگ‭ ‬جهانی‭ ‬،‭ ‬سینماروها‭ ‬چشم‭ ‬دیدن‭ ‬فیلم‭ ‬های‭ ‬مشترک‭ ‬آلمانی‭ ‬و‭ ‬ستارگان‭ ‬آلمانی‭ ‬را‭ ‬نداشتند‭.‬

‭- ‬چقدر‭ ‬به‭ ‬نکته‭ ‬مهمی‭ ‬اشاره‭ ‬کردید،‭ ‬براستی‭ ‬چنین‭ ‬بود،‭ ‬من‭ ‬در‭ ‬حد‭ ‬توانم‭ ‬کوشیدم‭ ‬و‭ ‬البته‭ ‬کارگردانان‭ ‬و‭ ‬سوپراستارها‭ ‬هم‭ ‬کمک‭ ‬کردند،‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬سالها‭ ‬مردم‭ ‬با‭ ‬ستارگان‭ ‬آلمانی‭ ‬و‭ ‬سینمای‭ ‬آلمان‭ ‬آشتی‭ ‬کردند‭.‬

البته‭ ‬در‭ ‬طی‭ ‬سالها‭ ‬من‭ ‬با‭ ‬ازدواج‭ ‬با‭ ‬یک‭ ‬آلمانی،‭ ‬تسلط‭ ‬به‭ ‬زبان‭ ‬آلمانی‭ ‬و‭ ‬انگلیسی‭ ‬و‭ ‬ایتالیایی‭ ‬مرزهای‭ ‬معمول‭ ‬را‭ ‬شکستم‭.‬

‭* ‬شما‭ ‬جوایز‭ ‬بزرگ‭ ‬سینمایی‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬طی‭ ‬سالها‭ ‬بردید،‭ ‬اصولا‭ ‬برنده‭ ‬جایزه‭ ‬شدن‭ ‬چقدر‭ ‬برایتان‭ ‬اهمیت‭ ‬دارد؟

‭- ‬من‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬1954‭ ‬بخاطر‭ ‬فیلم‭ ‬The‭ ‬Last‭ ‬Bridge‭ ‬برنده‭ ‬جایزه‭ ‬بهترین‭ ‬ستاره‭ ‬فستیوال‭ ‬کن‭ ‬شدم‭ ‬که‭ ‬عاشق‭ ‬آن‭ ‬نقش‭ ‬بودم،‭ ‬نقش‭ ‬یک‭ ‬پرستار‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬نجات‭ ‬پارتیزان‭ ‬ها‭ ‬به‭ ‬خط‭ ‬اول‭ ‬جبهه‭ ‬میرود‭. ‬در‭ ‬سال‭ ‬1956‭ ‬نیز‭ ‬برای‭ ‬فیلم‭ ‬Gravies‭ ‬برنده‭ ‬جایزه‭ ‬ستاره‭ ‬اول‭ ‬فستیوال‭ ‬ونیز‭ ‬شدم‭ ‬که‭ ‬جایزه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬شب‭ ‬فستیوال‭ ‬بمن‭ ‬ندادند‭ ‬چون‭ ‬اختلاف‭ ‬نظری‭ ‬میان‭ ‬دو‭ ‬عضو‭ ‬هیات‭ ‬ژوری‭ ‬از‭ ‬ژاپن‭ ‬و‭ ‬اسپانیا‭ ‬پیش‭ ‬آمده‭ ‬بود‭ ‬بجای‭ ‬28‭ ‬اگوست‭ ‬در‭ ‬9‭ ‬سپتامبر‭ ‬جایزه‭ ‬را‭ ‬دریافت‭ ‬کردم‭.‬

درنهایت‭ ‬من‭ ‬برای‭ ‬جایزه‭ ‬در‭ ‬فیلم‭ ‬ها‭ ‬بازی‭ ‬نمی‭ ‬کردم‭ ‬همبازی‭ ‬شدن‭ ‬با‭ ‬گری‭ ‬کوپر،‭ ‬گلن‭ ‬فورد،‭ ‬یول‭ ‬برینر‭ ‬برایم‭ ‬برابر‭ ‬با‭ ‬اسکار‭ ‬بود‭.‬

‭* ‬شما‭ ‬یکبار‭ ‬از‭ ‬بازیگری‭ ‬درسال‭ ‬1963‭ ‬کناره‭ ‬گرفته‭ ‬و‭ ‬ظاهراً‭ ‬بازنشسته‭ ‬شدید،‭ ‬چه‭ ‬پیش‭ ‬آمد‭ ‬که‭ ‬دوباره‭ ‬به‭ ‬سینما‭ ‬برگشتید؟‭ ‬

‭- ‬من‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬بازی‭ ‬در‭ ‬فیلم‭ ‬های‭ ‬بزرگ‭ ‬هالیوود‭ ‬با‭ ‬سوپراستارهای‭ ‬جهانی،‭ ‬احساس‭ ‬کردم‭ ‬باید‭ ‬در‭ ‬همان‭ ‬نقطه‭ ‬به‭ ‬کارم‭ ‬خاتمه‭ ‬بدهم‭ ‬تا‭ ‬در‭ ‬خاطره‭ ‬ها‭ ‬بمانم‭ ‬و‭ ‬بهمین‭ ‬جهت‭ ‬درسال‭ ‬1963‭ ‬از‭ ‬سینما‭ ‬دست‭ ‬کشیدم‭ ‬ولی‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬6‭ ‬سال‭ ‬و‭ ‬کلی‭ ‬خانه‭ ‬داری‭ ‬و‭ ‬بچه‭ ‬داری،‭ ‬پیشنهاد‭ ‬بازی‭ ‬یک‭ ‬فیلم‭ ‬بحث‭ ‬انگیز‭ ‬بنام‭ ‬99‭ ‬Women‭ ‬،‭ ‬به‭ ‬شوق‭ ‬آمد‭ ‬و‭ ‬دوباره‭ ‬درسال‭ ‬1969‭ ‬به‭ ‬سینمای‭ ‬جهانی‭ ‬برگشتم‭.‬

‭* ‬شما‭ ‬یک‭ ‬برادر‭ ‬هنرمند‭ ‬بنام‭ ‬ماکسیمیلیان‭ ‬شل‭ ‬در‭ ‬سینما‭ ‬دارید‭ ‬آیا‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬رابطه‭ ‬خوبی‭ ‬دارید،‭ ‬تا‭ ‬بحال‭ ‬همبازی‭ ‬نشده‭ ‬اید؟

‭- ‬ماکسی‭ ‬یک‭ ‬هنرمند‭ ‬واقعی‭ ‬بود،‭ ‬من‭ ‬از‭ ‬بازیهای‭ ‬او‭ ‬لذت‭ ‬می‭ ‬بردم،‭ ‬بازی‭ ‬درخشان‭ ‬او‭ ‬در‭ ‬فیلم‭ ‬دادگاه‭ ‬نورنبرگ‭ ‬جایزه‭ ‬اسکار‭ ‬برایش‭ ‬به‭ ‬ارمغان‭ ‬آورد،‭ ‬ماکسی‭ ‬یک‭ ‬کارگردان،‭ ‬نویسنده‭ ‬توانایی‭ ‬بود،‭ ‬من‭ ‬خیلی‭ ‬دلم‭ ‬میخواست‭ ‬در‭ ‬فیلمی‭ ‬به‭ ‬کارگردانی‭ ‬او‭ ‬بازی‭ ‬کنم‭ ‬ولی‭ ‬این‭ ‬شانس‭ ‬دست‭ ‬نداد‭.‬

‭* ‬همانطور‭ ‬که‭ ‬خبردارید‭ ‬ماریا‭ ‬شل‭ ‬ستاره‭ ‬نامدار‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2005‭ ‬درتنهایی‭ ‬کامل‭ ‬در‭ ‬وین‭ ‬براثر‭ ‬سینه‭ ‬پهلو‭ ‬درگذشت‭ ‬و‭ ‬ماکسیمیلیان‭ ‬شل‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2014‭ ‬براثرعارضه‭ ‬قلبی‭ ‬با‭ ‬زندگی‭ ‬وداع‭ ‬گفت‭.‬