ناصر ملک مطیعی یکی از چهره های ماندنی و محبوب سینما، بعد از 4 دهه انتظار برای بازگشت دیگری به سینما، هفته قبل براثر نارسائی کلیه و تنگی نفس در بیمارستان آتیه تهران درگذشت.
ملک مطیعی پس از انقلاب، در فیلم «برزخی ها» با فردین، ایرج قادری، سعید راد همبازی شد، بعد 4 دهه وقفه افتاد و انتظار طولانی شد تا سرانجام در فیلم «نقش نگار» یک نقش کوچک ایفا کرد، که در سال 1392 تولید شده ولی هنوز به اکران عمومی درنیامده است.
آخرین ضربه احساسی به ملک مطیعی، اقدام مقامات هنری در مورد جلوگیری از پخش مصاحبه اش با مهران مدیری در برنامه دورهمی بخاطر نوروز، وارد آمد.
انعکاس درگذشت ملک مطیعی با حضور صدها هزارنفر، خبر از پایگاه مردمی او داشت. در خارج بهروز وثوقی، مرتب با او در تماس بود و در داخل پوری بنایی مرتب کنارش بود و از او مراقبت می کرد.
ناصرملک مطیعی در فروردین سال 1309 در تهران به دنیا آمد، سالها معلم ورزش مدارس بود. تا در فیلم واریته بهاری در سال 1328 ساخته پرویز خطیبی شرکت کرد و سپس در فیلم های شکار خانگی، ولگرد، گرداب، افسونگر، غفلت، چهارراه حوادث (1333) ساخته خاچیکیان، اتهام، هفده روز به اعدام، بازگشت به زندگی، عروس فراری، طلسم شکسته، دشمن زن، دوقلوها، ستارگان می درخشند، اول هیکل، آرامش قبل از طوفان، عمو نوروز، عسل تلخ، کلاه مخملی، و کارگردان و بازیگر (عروس دهکده و سوداگران مرگ و یک پارچه آقا، میلیونر فراری، فرار حقیقت، چاده زرین سمرقند) و لذت گناه، ابرام در پاریس، هاشم خان، حسین کرد باز می گردد. مدتی در موقعیت خوب سینمایی اش وقفه افتاد، تا نظام فاطمی او را دوباره با فیلم کلاه مخملی، سالارمردان، به شهرت و محبوبیت تازه ای رهنمون شد و بعد با ایفای نقش موثری در فیلم «قیصر» همراه با بهروز وثوقی، به اعتبار تازه ای دست یافت وبعد فیلم های طوطی، سکه شانس، سه قاپ، رقاصه شهر، نقره داغ، کاکو، قصاص، غلام ژاندارم، پهلوان مفرد، مهدی مشکی، سرگروهبان، آقا مهدی وارد میشود و آخرین فیلم قبل از انقلاب «تا آخرین نفس» ساخته کامران قدکچیان و اولین فیلم بعد از انقلاب او «برزخی ها» بود. ملک مطیعی در یک سریال پرطرفدار: سلطان صاحبقران نیز در نقش امیر کبیر بازی کرد.
زندگی خصوصی
ملک مطیعی دوبار ازدواج کرد و صاحب دو فرزند: شیرین و امیرعلی شد.
جوایز
ملک مطیعی دو جایزه سپاس بعنوان بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم های : سه قاپ (1350) و مجسمه سپاس بهترین بازیگر در سال 1349 برای فیلم «رقاصه شهر» دریافت داشت.
مشاغل بعد از انقلاب
ملک مطیعی برای امرار معاش چند سالی بخشی از خانه خود را به قنادی مبدل کرده بود. بعد از تعطیل آن، چند سالی مشاور املاک بود.
سفر
ملک مطیعی چند سفر به امریکا، اروپا، دبی و ترکیه داشت، در کالیفرنیا مهمان بهروز وثوقی یار همیشگی اش بود، دو سه روزی هم به اتفاق به دیدار دوست روزنامه نگارشان مهدی ذکایی آمدند و مهمان اش بودند که یک شب ملک مطیعی با تورج نگهبان، حسن شهباز، خسروپرویزی، فرهنگ فرهی، علی مرتضوی و بهروز وثوقی و داریوش دیداری پرشور داشتند از هر دری سخن گفتند.
ملک مطیعی هربار بهروز به دبی و ترکیه میرفت، با او دیدار می کرد و خاطرات گذشته را زنده می کردند و عشق و مهر و رفاقت بهروز، به او انرژی و امید پایان ناپذیر می داد.
بهروز در تمام سالهای گذشته، مرتب تلفنی با ملک مطیعی حرف میزد، هر بار شایعه ای درباره او پخش می شد، او ابتدا شب را تا صبح نمی خوابید تا دوباره صدای رفیق قدیمی خود را بشنود.
پیام بهروز وثوقی
پیام بهروز وثوقی در مراسم خاکسپاری ملک مطیعی دل همه را لرزاند: بعد از 40 سال صدایم بین مردم پخش میشود ولی در اندوه از دست دادن یک فرد ماندگار هستم، که مثل من 40 سال منتظر بود و من امروز داغدار برادری دور از وطن هستم. ناصر عزیز 30 سال بر پرده محبوب بود و 40 سال از پرده، محبوب بود و الان رفت نزد فردین و علی حاتمی و اینها، ستون سینمای ایران باقی می مانند.
پرویز پرستویی چه گفت؟
پرویز پرستویی در ادامه گفت بهروز وثوقی حجت را تمام کرد و امروز همه جای دنیا ما را می بینند که چطور از هنرمندان مان تجلیل می کنیم این بازیگر با اشاره به اینکه باید به پوری بنایی، انوشیروان روحانی، سعید راد، نصرت کریمی و همه هم نسلان او تسلیت گفت در پاسخ به شعارهای مختلفی که مردم نیز می دادند گفت اینجا هستیم چون میهن ما اینجاست و مهر وطن نیروی بزرگ است و این سایه گشوده است وای بحال کسانی که این سایه را نمی خواهند، مهر مردم مرهم است در این ساعات گذشته صدا و سیما به یاد آورد ناصرخان را ببینید ولی یادتان می آید چند وقت پیش با او چه کردند؟ ناصرخان تاریخ سینمای ایران است صدا و سیما مال شما نیست و با پول ما و بیت المال صدا و سیما شده است.
اصغر فرهادی: این مرد بزرگ در اوج احترام و محبوبیت زندگی را بدرود گفت
اصغر فرهادی کارگردان برنده دو جایزه اسکار درگذشت ناصر ملکمطیعی را با انتشار متن کوتاهی تسلیت گفت.
کارگردان «جدایی نادر از سیمین» نوشت: «تسلیت اصغر فرهادی برای درگذشت ستاره سینمای ایران ناصر ملک مطیعی. این مرد بزرگ امروز زندگی را بدرود گفت در اوج احترام و محبوبیتی که برازنده و شایسته شخصیت مردمدوست، بلندنظر و فرهیختهاش بود. یادش برای همیشه به نیکنامی در این سرزمین باقی خواهد ماند.»
علی نصیریان: چرا روی اسم ملکمطیعی قلم قرمز کشیدند؟ نگذاشتند با حال خوب زندگی کند
علی نصیریان، بازیگر مطرح سینمای ایران با اشاره به درگذشت ناصر ملکمطیعی گفت: «متاسفانه با آقای ملکمطیعی همکاری نداشتم. تا این اواخر نتوانسته بودم با آقای ملکمطیعی به خوبی ارتباط برقرار کنم، اما چند وقت پیش ناصر ملکمطیعی را دیدم و با هم گپ زدیم. برای آقای ملکمطیعی دعا میکنم. ناصرخان برای سینمای ایران زحمات بسیار زیادی کشید و از کسانی بود که سینمای ایران به او مدیون است.»
او ادامه داد: «ارتباط ناصر ملکمطیعی با جامعه فوقالعاده بود. مردم این هنرمند را دوست داشتند و به او احترام میگذاشتند. ناصر ملکمطیعی در این سالها نادیده گرفته شد که بابت این موضوع باید افسوس خورد. چرا باید روی اسم، کارهای ناصر ملکمطیعی و ارتباطی که با مردم ایجاد میکرد قلم قرمز کشیده شود؟ ناصر ملکمطیعی بیش از هر کس دیگری درد کشید.»
نصیریان درباره آثار ناصر ملکمطیعی گفت: «نمیتوان تاریخ را فراموش کرد. نمیتوانیم نسبت به آثار و بازیهای ملکمطیعی بیتفاوت باشیم. نباید با تغییر شرایط سیاسی کشور یک هنرمند را فراموش کرد. ملکمطیعی «امیرکبیر» را هم بازی کرد. ناصر ملکمطیعی انسان با فرهنگی بود. طی صحبتهایی که با او داشتم بیشتر از قبل متوجه تفاوت او و نوع نگاهش نسبت به دیگران شدم. ملکمطیعی میتوانست برای این جامعه و سینما مفید باشد اما اجازه ندادند.»
بازیگر فیلم «هزاردستان» درباره نقشهایی که ناصر ملک مطیعی بازی کرد گفت: «آقای ملک مطیعی این اواخر میتوانست نقشهایی را که شبیه به خودش بود بهخوبی بازی کند. متاسفانه موانع زیادی برای او به وجود آوردند و نگذاشتند این انسان فرهیخته با حال خوب زندگی کند و ادامه دهد. خود من با فیلم «قیصر» خاطره دارم و فکر میکنم این فیلم یکی از کارهای بسیار درخشان کارنامه حرفهای آقای ملکمطیعی است.»
گوگوش: اولین دیدار من بعد از انقلاب با ملکمطیعی، در زندان اوین بود
علی همدانی، بیبیسی
گوگوش، “شاه ماهی موسیقی ایران”، از جمله کسانی است که دست کم برای دو دهه سرنوشتی همچون ناصر ملکمطیعی داشت. او بعد از انقلاب، در ایران ماند، زندان رفت، بازجویی پس داد و از حضور در عرصه هنر محروم شد و حتی زندگی شخصیاش محدودتر از سایر شهروندان بود.
بلافاصله پس از انتشار خبر درگذشت ناصر ملکمطیعی که تلاش میکردم با دوستان و همکاران قدیمی او گفتگو کنم، هنرمندان همبازی و همعصر او در داخل و خارج از کشور، دگرگون بودند: بهروز وثوقی را گفتگو تقریبا محال بود، پوری بنایی در تاریکی آن ساعات شب تهران و تلخی خبر، گم شده بود و گوگوش که در ادامه تور کنسرتهای “مثلث خاطرهها” به ونکوور در غرب آمریکا رسیده بود، از شدت تاثر نمیتوانست سخن بگوید: “وقتی خبر را شنیدم، مشغول آماده شدن برای کنسرتم در ونکوور بودم. داشتم ورزش میکردم که خبر ناغافل روی تلفن آمد و من شوکه شدم. دیگر نمیتوانستم ادامه بدهم! اشکم بند نمیآمد”. او با ملکمطیعی در چند فیلم سینمایی از جمله قصاص، همبازی بوده است: “اما او برخلاف نقشهایی که در فیلم داشت، انسانی بسیار آرام و مهربان بود.”
گوگوش اما، خاطرهای تلخ را نیز از او به یاد میآورد. انقلاب اسلامی که حکومت تازه را بر سر کار میآورد، بساط سینما و موسیقی پر کار و کوشش ایران، جمع میشود. بسیاری از هنرمندان به غربت میروند: یا به خارج از کشور تبعید میشوند یا به گوشه زندان. گوگوش میگوید ناصر ملکمطیعی را اولین بار بعد از انقلاب در زندان اوین ملاقات کرده است. وقتی ناصر، گوگوش و پوری بنایی مشغول “تک نویسی” کردن و “اعتراف کردن” بودند. گوگوش میگوید: آقای معممی که ما را مجبور به نوشتن میکرد بارها به ناصر پرخاش کرد. آخر سر ناصر به او گفت حاج آقا مگر ما آدم کشتیم؟ آن آقای معمم گفت شاید از آن هم بدتر. ناصر بسیار ناراحت شد و گفت: “حاج آقا من همیشه سعی کردم مردم را خوشحال کنم. مردم من را دوست داشتند. هر کجا که میرفتم از من استقبال میکردند. بعد اجازه خواست و بیرون رفت. وقتی بازگشت، چشمانش قرمز شده بود. معلوم بود که گریه سیری کرده. البته من ناصر ملک مطیعی را چند بار دیگر در محفلهایی که شاهرخ نادری ( تهیه کننده رادیو) برگزار میکرد و هنرمندان بیکار و نفرین شده از نظر حکومت تازه، را دعوت میکرد هم دیدم”.
گوگوش، درگذشت ناصر ملک مطیعی را تسلیت میگوید و بغضی که در تمام طول مکالمه و مصاحبه در گلویش، حبس شده بود، میترکد. او میگوید ناصر ملکمطیعی بیست سال کار کرد اما دو برابر آن، یعنی چهل سال بیکار بود. در طول بیست سال صد فیلم بازی کرد. کسی نمیداند اگر میگذاشتند چهل سال دیگر هم کار کند، به کجا رسیده بود.
تشییع پیکر ناصر ملک مطیعی، بازیگر سرشناس ایران
مراسم تشییع پیکر ناصر ملک مطیعی، بازیگر سرشناس ایران، یکشنبه ۶ خرداد، از مقابل خانه سینما در تهران، برگزار شد. در این مراسم هزاران نفر از علاقمندان این هنرمند حضور داشتند و سینماگرانی از جمله مسعود کیمیایی، پرویز پرستویی و پوری بنایی سخنرانی کردند. در این مراسم پیام صوتی بهروز وثوقی بازیگر سرشناس ایرانیِ ساکن آمریکا هم پخش شد. براساس گزارش ها از تهران، هزاران نفر از شرکت کنندگان در مراسم امروز، علیه صدا و سیما و مسئولانی که مانع فعالیت آقای ملک مطیعی شده بودند، شعار دادند.