قرارداد فرنچایز تعیین کننده روابط
قرارداد فرنچایز (Franchise Agreement) مدرکی است که در زمان خرید امتیاز فرنچایز از فرنچایزر با وی به امضا می رسانید. قرارداد فرنچایز در واقع بیانگر مسولیتها و حقوق شما در قراردادی است که با فرنچایز برای استفاده از نام تجاری وی و بهره برداری از یکی از شعب فرنچایز مطابق با دستوالعملهای مشخصی که توسط وی در اختیار شما قرار داده می شود می باشد. برخلاف بسیاری از کشورها که صنعت فرنچایز در آنها به دلایل مختلف از جمله نبود بستر قانونی و فرهنگ رعایت حقوق معنوی رشد مناسبی نداشته است، در آمریکا به دلیل وجود بستر قانونی مناسب و سازمانهای نظارتی ایالتی و فدرال و حمایتی که دولت از مصرف کنندگان دارد، فرنچایز و قرارداد فرنچایز به صورت یک روش استاندارد درآمده است. کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (مطالب به انگلیسی) (FTC) مسوول تنظیم قوانین در زمینه فرنچایزها است. مطابق با قوانین فدرال آمریکا فرنچایزرها ملزم هستند اطلاعات مشخصی در مورد فرنچایز را در مدرکی به نام مدرک افشاگری فرنچایز (Franchise Disclosure Document) تنظیم و به همراه موافقتنامه و سایر مدارکی که به این مدرک منظم می شود در اختیار خریداران احتمالی فرنچایز قرار دهند. این مجموعه چیزی است که بعداً قرارداد فرنچایز را تشکیل خواهد داد.
قرارداد فرنچایز: مدرک افشاگری فرنچایز
همانطور که گفته شد قرارداد خرید فرنچایز در آمریکا مشتمل بر مدرکی به نام مدرک افشاگری فرنچایز (یا به اختصار FDD) و تعدادی ضمائم از جمله موافقتنامه فرنچایز است که بایستی شما آن را امضا کنید. مدرک FDD شامل 23 آیتم است که هر کدام از آنها موارد مشخصی را بیان می دارد.اگر میخواهید سوابق فرنچایزر و مدیران آن را بدانید یا از سوابق شکایات فرنچایزی ها از فرنچایزر مطلع شوید بایستی مدرک FDD را مطالعه کنید. اگر می خواهید بدانید هزینه های مترتب بر خرید فرنچایز مانند بهای فرنچایز، رویالتی، هزینه های بازاریابی و امثال آنها چقدر هستند و در مجموع برای شروع فرنچایز چقدر باید سرمایه گذاری کنید بایستی مدرک FDD را بخوانید. لیست وظایف خریدار فرنچایز و بسیاری موارد دیگر نیز در FDD ذکر می گردد. مثلاً اگر فرنچایزر بخواهد اطلاعاتی راجع به درآمد سایر شعب فرنچایز افشا کند در این مدرک این کار را می کند. همانطور که می بینید مدرک FDD حاوی اطلاعات بسیار مهمی است که شما به عنوان یک سرمایه گذار همواره خواهان دانستن آنها قبل از انجام سرمایه گذاری در یک بیزینس می باشید. چرا که با دانستن این اطلاعات است که قادر خواهید بود ریسکهای موجود و سود احتمالی سرمایه گذاری خود را تخمین بزنید و ببینید که آیا می خواهید در یک فرنچایز سرمایه گذاری کنید یا نه. لذا دریافت و مطالعه این مدرک یکی از مهمترین کارهایی است که شما به عنوان خریدار فرنچایز باید انجام بدهید.
به علاوه موافقتنامه فرنچایز که بیانگر روش تعامل فرنچایزر با شما به عنوان فرنچایزی در مسایل مختلف است به عنوان یکی از ضمائم FDD به شما ارائه می شود. برای شما به عنوان خریدار فرنچایز ضروری است که از مسوولیتها و حقوقتان در موافقتنامه مطلع شوید. اگر خودتان سر از واژه های قرادادی خوب سر در نمی آورید، حتماً از یک وکیل فرنچایز یا مشاور حقوقی بخواهید که آنها را برای شما توضیح دهد چرا که فهم بندهای مختلف FDD برای شما به عنوان فرنچایزی ای که می خواهد قرارداد را اجرا کند و در اجرای آن به مشکلی با فرنچایزر بر نخورد ضروری است. البته خوب است از قبل بدانید که قراردادهای فرنچایز عمدتاً با زبانی یکطرفه و به نفع فرنچایزر نوشته می شود چرا که فرنچایزر به دنبال محافظت سیستم فرنچایز در مقابل فرنچایزی هایی است که ممکن است به دلیل رعایت نکردن موارد مورد نظر فرنچایزر از لحاظ مالی یا اعتباری به آن لطمه وارد کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این مدرک می توانید دوره فارسی آموزش خرید فرنچایزها را که توسط شرکت فرنچایز الیتز تهیه گردیده است بگذرانید.
قرارداد فرنچایز و مذاکره آن در آمریکا
با بررسی مدارک فرنچایز در خواهید یافت که این مدارک پر از بایدها و نبایدهاست که بایستی توسط خریدار فرنچایز رعایت شود. بعضی موارد ذکر شده در این مدرک حتی ممکن است فشار خون شما را بالا ببرد! و به همین دلیل است که مطالعه و فهم آن قبل از خرید فرنچایز برای شما ضروری است. برخی خریداران فرنچایز قبل از مذاکره با فرنچایزر با یک وکیل برای بررسی مدارک فرنچایز از جمله FDD و موافقتنامه و سایر ضمایم قرارداد می بندند و تبعاً تعدادی نقطه نظر برای مطرح کردن در مذاکرات با فرنچایزر دریافت می کنند. اما یادتان باشد اگر وکیلی که انتخاب می کنید تجربه کافی در زمینه فرنچایز نداشته باشد ممکن است با دادن تعداد زیادی نقطه نظر شما و سرنوشت مذاکرات شما را به بیراهه بکشد. لذا حتماً از وکیلی استفاده کنید که فرنچایزها و قراردادهای آنها را خوب بشناسد.
به عنوان یک قانون کلی فرنچایزها علاقه ای به مذاکره و تغییر در شرایط قرارداد فرنچایز ندارند. به همین دلیل است که به این نوع قراردادها قراردادهای چسبیدنی (Adhesion Contracts) یا قراردادهای بپذیر یا رها کن (take it or leave it) می گویند چرا که فروشنده علاقه ای به تغییر شرایط قرارداد و مذاکره برای تغییر آنها ندارد.
دلیل اصلی که فرنچایزرها علاقه ای به تغییر شرایط قرارداد فرنچایز ندارند مساله سیستمی است. فرنچایزرها بایستی بتوانند سیستمی متشکل از تعداد زیادی فرنچایزی را به طور یکنواخت مدیریت کنند. اگر بنا باشد به درخواست هر فرنچایزی بخشی از قرارداد را تغییر دهند کارایی را از آنها سلب می کند و مسایل و مشکلات بالقوه ای را برای آنها در مدیریت زنجیره ای فرنچایزی ها که بهره برداری از آنها به طور مستقل از یکدیگر صورت می گیرد به وجود می آورد. به علاوه یکی از خصوصیات فرنچایزها تکرار تجربه یکسان برای مشتریان در تمامی شعب فرنچایز می باشد. این مساله نمی تواند اتفاق بیافتد اگر هر کدام از فرنچایزیها تحت شرایط متفاوتی در حال اجرای قراردادشان با فرنچایزر باشند. در نتیجه اگر فرنچایزری بر سر یکی از مسایل اساسی با یک فرنچایزی به توافق جدیدی برسد بسیار محتمل است که آن توافق را با دیگر فرنچایزی ها هم به اجرا بگذارد و این به معنی بروز مشکل در سیستم خواهد بود.
فرنچایزرها معمولاً علاقه ای به مذاکره در مورد قرارداد فرنچایز ندارند و تا حد امکان می خواهند که متن اولیه خودشان را با شما به امضاء برسانند. اگر دیدید فرنچایزری خیلی راحت نقطه نظرات شما را می پذیرد و آنها را در قرارداد اعمال می کند به حسن نیت آن شک کنید.
اما آیا واقعاً فرنچایزرها قرارداد فرنچایز را مذاکره نمی کنند؟ واقعیت اینستکه فرنچایزرها (به خصوص آنها که جوانتر هستند) ممکن است در مواردی که تاثیرچندانی در یکنواختی سیستم و خدمات فرنچایزی ها ندارد از خود انعطاف نشان بدهند. برای همین در مذاکرات خود از پرسیدن این سوال که آیا فرنچایزر بخش یا بخشهایی از موافقتنامه را به درخواست فرنچایزیها قبلاً مذاکره و تغییر داده است ابا نکنید. اگر تغییری داده شده باشد به لحاظ مسوولیتی که فرنچایزر داد بایستی آنها را باش ما در میان بگذارد.
معمولاً در اوایل آشنایی با فرنچایزر اطلاعاتی توسط فرنچایزر به شما داده می شود و از شما خواسته می شود که FDD را بررسی و در جلسه ای با فرنچایزر آن را بررسی و سوالات خود را بپرسید. اگر در جریان یادگیری در مورد فرنچایز و یا جلساتی که با فرنچایزر برای بررسی FDD دارید به سوالاتی برخوردید یا به نظر شما مواردی مبهم بود و فرنچایزر در خصوص آنها شفاف سازی کرد حتماً آنها را یادداشت کنید و پس از جلسه با یک ایمیل برای فرنچایزر بفرستید و بخواهید که برداشت شما از جلسه را برای شما مجددا تایید کند. اینگونه موارد چیزهایی است که بعداً و در حین مذاکرات ممکن است بخواهید فرنچایزر در قرارداد شما اضافه کند یا تغییر دهد.
از جمله مواردی که ممکن است بتوانید در مورد آنها با فرنچایزر به توافق جدیدی برسید عبارتند از:
• شرایط و بازاریابی روز افتتاحیه. برخی فرنچایزرها ممکن است حتی علاقمند باشند برخی یا کل هزینه های روز افتتاح شما را پوشش دهند.
• آموزش اضافه برای کارکنان شما به خصوص در مواردی که فرنچایزر به شما در محل و در حین بهره برداری آموزش می دهد.
• مذاکره در خصوص سایز محدوده جغرافیایی فرنچایز و یا حفاظت شما از ورود سایر فرنچایزی ها به اطراف فرنچایز شما اگر فرنچایزر محدوده جغرافیایی به شما نمی دهد.
• تغییر در زمانی که فرنچایزر از شما می خواهد پس از خرید فرنچایز واحد خود را راه اندازی کنید.
• کاهش هزینه های انتقال فرنچایز در صورتیکه شما بخواهید فرنچایز خود را به فرد دیگری بفروشید.
• تغییر در شرایط مورد نظر فرنچایزر برای گارانتی شخصی (اکثر فرنچایزرها از شما می خواهند شخصاً اجرای تعهدات خود را به عهده بگیرید حتی اگر شما در قالب یک شرکت با آنها قرارداد می بندید). در مواردی دیده شده است که فرنچایزرها رضایت می دهند از خیر این مساله بگذرند یا حداقل تعهدات شما تحت گارانتی شخصی را محدود کنند.
• زمان مد نظر فرنچایزربرای اعمال اصلاحات در مواردی که شما مرتکب خطایی در بهره برداری از سیستم شده باشید.
یادتان باشد که درخواست تغییرات و اعمال آنها در قرارداد فرنچایز در هر حال بستگی کاملی به بزرگی فرنچایز و شرایط شما دارد. فرنچایزهای بزرگتر معمولا در اعمال تغییرات سخت گیرتر هستند تا فرنچایزهای کوچکتر. از سوی دیگر موقعیت شما در مذاکره تعیین کننده است. اگر شما به دنبال خرید چندین واحد فرنچایز یا خرید امتیاز منطقه ای هستید ممکن است فرنچایزر امتیاز ویژه ای را برای شما در نظر بگیرد و بهتر با شما راه بیاید. بنابراین در انجام مذاکرات خوب است که از قبل ارزیابی دقیقی از شرایط و موقعیت خود داشته باشید و تا حد امکان از مطرح کردن تعداد زیادی درخواست که از قبل میدانید با آن موافقت نخواهد شد خودداری نمایید.
“مطلب فوق از وب نوشته های آموزشی شرکت فرنچایز الیتز برداشت گردیده است. برای مشاهده سایر وب نوشته ها می توانید به آدرس
http://www.franchiseelites.com/fa