فیروزه خطیبی
پائیز امسال برای نخستین بار، بزرگترین مجموعه آثار عکاسی و فیلمسازی شیرین نشاط، هنرمند سرشناس ایرانی ساکن نیویورک با عنوان “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” در موزه هنرهای معاصر The Broad در داون تاون لس آنجلس به نمایش گذاشته خواهد شد.
نمایشگاه “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” بازنگری و سیر و سلوکی است در آثار این هنرمند برجسته ایرانی، از آغاز فعالیت های هنری تا به امروز که پس از اجرای مراسم رسمی گشایش در روز 17 اکتبرو ضیافت باشکوهی با حضور مقامات و چهره های سرشناس شهر لس آنجلس، از تاریخ 19 همین ماه تا 16 فوریه 2020 در معرض تماشای عموم قرار خواهد گرفت.
موزه معتبر Broad با بیش از 2000 اثر هنری از برجسته ترین هنرمندان معاصرجهان و مساحت 120 هزار مترمربع شامل دو گالری است و ساختمان آن با شکل نوآورانه “غار و نقاب” در کنار پلازایی با فضای سبز برای حفاظت از محیط زیست، با بودجه 140 میلیون دلاری یک زوج نیکوکار – ایلای و ادیت برود – ساخته شده که مقر کتابخانه جهانی بنیاد هنری Broadهم محسوب می شود.
برپایی چنین نمایشگاهی که بزرگترین نمایشگاه تکنفره مجموعه آثار یک هنرمند در غرب ایالات متحده آمریکا محسوب می شود تا امروز در این موزه بی سابقه بوده است. هرچند آثار شیرین نشاط با اکتساب ویدیوی هنری “شیدایی” در سال 1999 توسط بنیاد فرهنگی Broad، از زمان گشایش این موزه معتبر و پرآوازه در سپتامبر 2015 به عنوان نخستین چیدمان ویدیویی آن به شکل “مولتی میدیا” و چند پرده ای در یکی از تالارهای ویژه نمایش فیلم در معرض تماشا قرار داشته است.
پروژه اخیر که طرح و برنامه ریزی آن از طریق موزه Broadبا همکاری “بنیاد فرهنگ” انجام گرفته ، مجموعه ای از آثار عکاسی و ویدیویی نزدیک به 30 سال زندگی هنری و حرفه ای شیرین نشاط را دربر می گیرد. در این نمایشگاه ضمن پژوهش درباره عوامل برانگیزنده ای که موجب علاقه و اشتیاق این هنرمند به کند و کاو در تاریخ باستانی و معاصر ایران بوده، تجربه زندگی در تبعید و اثرات انقلاب های سیاسی بر زندگی و شرایط انسان ها نیز از طریق برنامه های گوناگون از جمله سخنرانی و میزگردهای مختلف بررسی می شود.
عنوان نمایشگاه – “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” – از یکی از اشعار فروغ فرخزاد، شاعر و فیلمساز فقید ایرانی گرفته شده وچیدمان آن با نمایش نمونه هایی از اولین و شناخته شده ترین آثار شیرین نشاط – “زنان الله” – (1993-1999) آغاز می شود و درنهایت با نخستین نمایش عمومی تازه ترین پروژه هنری این هنرمند- “سرزمین رویاها” – “مولتی میدیا” یا چند گونه ای از صوت و تصویر که تابستان امسال در ایالت “نیومکزیکو” تکمیل شده و شامل دو ویدیو و یک مجموعه عکاسی است به پایان می رسد.
مجموعه “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” شیرین نشاط برحسب تاریخ اجرای طرح تقسیم بندی شده و بیش از 230 قطعه عکس و 8 چیدمان ویدیویی از جمله دو ویدیوی ” گذر” (2001) و “بی قرار” (1998) درآن به نمایش گذاشته می شود.
“به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” سفر دور و درازی است به درون آثار عکاسی و ویدیوهای هنری شیرین نشاط که در آن هم آثاری با موضوع وقایع ایران معاصر از پیش و پس از انقلاب اسلامی و هم آثار انتزاعی این هنرمند به نمایش درخواهد آمد. خانم نشاط در طول خلق این آثار و به مرور زمان با استفاده از استعاره ها و بازگشت به تاریخ ایران باستان و فرهنگ و ادب پارسی، به بررسی معضلات و دشواری های جهانی در رابطه با جنسیت، مرزهای سیاسی و بی ریشگی ها پرداخته است.
شیرین نشاط که نخستین اثر سینمایی او “زنان بدون مردان” براساس داستانی از “شهرنوش پارسی پور” جایزه شیر نقره ای جشنواره معتبر ونیز را در سال 2009 بدست آورد، در 17 سالگی به قصد ادامه تحصیل از ایران خارج شد و پس از اقامت کوتاه مدتی در لس آنجلس، در دانشگاه کالیفرنیا در “برکلی” در شمال این ایالت به تحصیل در رشته هنر پرداخت. بعدها با آغاز ناآرامی ها و وقایع پیش از انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق، این اقامت در خارج از کشور ادامه پیدا کرد.
خانم نشاط نخستین بار با سری عکس های “زنان الله” و چیدمان های ویدیویی چشمگیر با ریشه های بومی از زندگی و جامعه ایران و به وِیژه به نمایش گذاشتن شرایط و موقعیت زنان به معروفیتی جهانی رسید. او دراین آثار از نقوشی که زنان در برخی از جوامع ایران،تاثرات و تالمات روحی شان را با آن به نمایش می گذارند به شکل شعر نوشته هایی برسر و صورت و کف دست و پای موضوع های عکاسی خود استفاده کرد که تا آن زمان بی سابقه بود. این مجموعه و در کنار آن سری “تک گویی” ها که بین سال های 1999 و 2000 خلق شده نیز در موزه “برود” به نمایش درخواهد آمد.
خانم جوآن هیلر، مدیر موزه Broad می گوید شیرین نشاط در طول چند دهه گذشته همواره برای ما هنرمندی الهام بخش بوده است : “امروز از اینکه توانسته ایم بزرگ ترین نمایشگاه آثار این هنرمند ایرانی را برپا کنیم بی نهایت هیجان زده هستیم. “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” مجموعه ای کامل از آثار پرقدرت وبی نهایت زیبای شیرین نشاط را به نمایش می گذارد. این آثار به صورتی انعکاس صدای همه کسانی است که در نتیجه درگیری های سیاسی مجبور به ترک وطنشان شده اند. در این دوران سخت و پر تلاطم که بحث و گفتگوهای زیادی در اطراف مسئله مهاجران و ملی گرایی جریان دارد، نمایش این آثار فرصتی است تا ما بتوانیم با نقطه نظرهای تازه ای روبرو بشویم و راه های دگرگونه ای را برای مقابله، تبادل نظر، بررسی دوباره ارزش ها و شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خودمان پیدا کنیم.”
آنچه مسلم است شیرین نشاط درطول دوران زندگی هنری خود توانسته است دنیای شاعرانه ای را خلق کند که در آن زنان و مردان می توانند انعکاس دهنده درون و روایتگر واقعیت های سیاسی و اجتماعی پیرامون خود باشند. در زمینه همین جهان استعاره ها و کند و کاو در ژرف ترین گوشه های آن است که این هنرمند به بررسی جزئیات، سلوک و سیما و شکل بندی های فردی و فرهنگی موضوع هایش می پردازد و در نهایت صدای مردمانی می شود که وقایع و جریان های تکان دهنده تاریخ معاصر از جمله جنبش سبزایران و بهار عربی مصر را پشت سرگذاشته اند.
خانم شیرین نشاط هم خوشحال است که موزه Broad به کمک کیوریتور این نهاد فرهنگی معتبر – آقای “اد شاد” – مجموعه متنوعی از آثار او را از آغاز تا امروز به نمایش می گذارد: ” این نمایشگاه بیش از هر چیز انعکاس دهنده مسیر هنری و تحولات و دگرگونی ها در ایده ها و اندیشه های من از سال 1993 تا امروز است. همکاری نزدیک با دست اندرکاران موزه برای تهیه و تدارک این نمایشگاه و نمایش این آثار به صورتی منسجم و روایتگر، برای من تجربه ای بی اندازه ارزشمند بوده است. بخصوص از این لحاظ که در این مجموعه، هم یافته های من در زمینه عکاسی و هم در زمینه چیدمان های ویدیویی در معرض تماشای عموم قرار خواهد گرفت. “
“به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد” بازنگری است به درون زندگی هنری و مسیر راه یابی و سیر و سلوک من در فرهنگ های گوناگون بویژه ایرانی، مراکشی، مکزیکی، مصری و آذربایجانی و در نهایت کشف و شهود موضوع هایی که دغدغه های خود من و مسائل و معضلات غیرقابل حل جهان امروز بوده است. پرسش هایی در رابطه با هویت، وطن، بی عدالتی و ظلم و ستمگری های سیاسی، شورو هیجان های مذهبی، و هم چنین احساسات شخصی و فردی دیگر، از جمله جابجایی، بیگانگی و بی خویشتنی. “
آقای “اد شاد” کیوریتور و مدیر انتشارات موزه Broad معتقد است شیرین نشاط بخاطر شیوه های زندگی هنری که بخش عظیمی از آن بین دو فرهنگ ایران و آمریکا سپری شده از توانایی هایی برخوردار است که می تواند مرزهای روحی و جسمانی جهانی که ما امروز در آن زندگی می کنیم را بهتر بشناسد: “شیرین نشاط با شور و اشتیاقی سرشار در کارهایش به آزمون و وارسی مرزهای بین ملت ها، مرزهای جنسیتی، تبعید و ماهیت وجود، چه از طریق بررسی وقایع حال حاضر و انعکاس عمق تاریخی ایران و چه از طریق طبیعت پررمز و راز رویاها می پردازد. بویژه زمانی که در این راه، به آن بینش درونی درخشان دست می یابد.”
در کاتالوگ یا فهرست توصیفی که دیدارکنندگان هنگام ورود به نمایشگاه دریافت می کنند، مقالات و گفتگوهای روشنگرانه آقای “شاد” با “فرزانه میلانی”، استاد ادبیات، فعال حقوق زنان و زندگینامه نویس فروغ فرخزاد، “گادفری چشایر” منتقد سینمایی روزنامه نیویورک تایمز و کارشناس سینمای ایران، لیلا دیبا، کیوریتور و پژوهشگر دوران قاجار و هنرهای مدرن و معاصر ایران و نیز گفت و شنود شیرین نشاط با “گلن دی لوری” پژوهشگر هنرهای اسلامی و مدیر موزه هنرهای مدرن لس آنجلس (موما) بچاپ رسیده است.
در همه مراحل طرح و برگزاری نمایشگاه تاریخی “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد”، “بنیاد فرهنگ” – یک نهاد فرهنگی غیرمذهبی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی ایرانی – که با هدف ترویج و ارائه فرهنگ و هنر ایران به کل جامعه درکالیفرنیای جنوبی فعالیت های مستمری دارد مشارکت داشته است.
آقای علیرضا اردکانی، مدیر اجرایی “بنیاد فرهنگ” می گوید این بنیاد بی نهایت افتخار می کند که می تواند دریک حرکت فرهنگی مشترک درکنار یکی از مهم ترین نهادهای فرهنگی و هنری جهان – موزه Broad- شاهد برگزاری این نمایشگاه تاریخی باشد: ” شیرین نشاط یک گنجینه فرهنگی ایرانی است و ما بی صبرانه منتظریم تا از طریق این نمایشگاه آثار و زندگی حرفه ای او را جشن بگیریم.”
برنامه های جنبی نمایشگاه
درطول مدت برگزاری نمایشگاه، درکنار برنامه های اصلی چون سخنرانی های مختلف و میزگردهایی با حضور شیرین نشاط و همکاران او، جمعی از موسیقیدان ها، شاعران و نویسندگان هم برنامه هایی را در رابطه با جنبه های فمینیستی، عرفانی و سیاسی موجود در آثار هنری شیرین نشاط ارائه خواهند داد. هم چنین دو فیلم بلند داستانی “زنان بدون مردان” (2009) و “ام کلثوم” (ساخته 2018) نیز در موزه به نمایش درخواهد آمد.
شیرین نشاط درجلسه ای از سری گفت و شنود ها با “اوا دو ورنی” فیلمساز برنده جایزه آمریکایی و “گارت برادلی” فیلمسازی که فیلم هایش در بینال موزه “ویتنی” به نمایش درآمده شرکت خواهد داشت و در جلسه دیگری به همراه همکاران قدیمی خود، “شجاع آذری” هنرمند بصری و “قاسم ابراهیمیان” سینماگرساکن نیویورک با حضور “اد شاد” بعنوان گرداننده به گفت و شنود خواهد پرداخت. موضوع این سخنرانی “جنبش ها و مهاجرت فراسوی زمان و مکان” خواهد بود که از طریق آثار این سه هنرمند مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در این برنامه، سوسن دیهیم آهنگساز و وکالیست ساکن لس آنجلس که در تهیه موسیقی چند ویدیو با خانم نشاط همکاری داشته است قطعاتی را اجرا خواهد کرد.
از آنجایی که در طول هزاره ها، شعر و ادبیات جزء جدایی ناپذیری از فرهنگ و هویت ایرانی و نیز از پایه های اصلی بخش عظیمی از آثار شیرین نشاط بوده است، به منظور بررسی نقش شعر و ادبیات پارسی در آثار این هنرمند، موزه Broad با همکاری دو کیوریتور مستقل، “لوئیز استاینمن” و “مورین مور” برنامه های رایگانی را در گالری محل نمایشگاه ترتیب داده است. به این صورت که درطول مدت برگزاری نمایشگاه “به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد”، هر پنجشنبه شب، موزه از شاعران، بازیگران، فیلمسازان و هنرمندان اجرایی دعوت می کند تا از طریق خوانش، روایتگری و اجراهای هنری، برداشت های خود را از آثار ویدیویی، چیدمان های هنری و عکس های شیرین نشاط به نمایش بگذارند.
برای تهیه بلیت های نمایشگاه و برنامه های جنبی آن با آدرس اینترنتی زیر تماس بگیرید:
TheBroad.org
