نوشته زهرا مارشاند – مشاور مالی
ممکن است تا به حال در مورد وظایف و مسئولیتهای مشاور مالی کنجکاو شده باشید. مشاور مالی با پول شما چه میکند، چطور درمورد سرمایهگذاریهای مختلف و نتایج آنها تصمیم میگیرد و بهترین عملکرد را برای شما انتخاب میکند. این مقاله بهطور دقیق وظایف مشاور مالی و نحوهی عملکرد او را تشریح میکند. مشاوران مالی وظایف متعددی دارند و با توجه به شرایط فعلی شما از نظر مالی و اهدافی که برای آینده در نظر دارید، توصیههای خود را برای سرمایهگذاری ارائه میکنند.
برای دستیابی به اهداف مختلف به طور مثال خرید مسکن، برنامه ریزی تحصیلی، بودجه برای مسافرت و غیره به کسی نیاز دارید که برای تحقق این برنامهها به شما در برنامهریزی کمک کند. اینجا درست همانجایی است که نیاز به مشاور مالی را احساس خواهید کرد. انتخاب صحیح یک مشاور مالی، بسیار حیاتی است. شما و مشاور مالیای که انتخاب کردهاید، همراه با هم، موضوعات مختلف را بررسی میکنید؛ از جمله اینکه باید چقدر پول پسانداز کنید، چه نوع حساب بانکی باز کنید، چه نوع بیمهای داشته باشید و نیز برنامههای پرداخت مالیات را بررسی میکنید. علاوه براین، مشاور مالی نقش یک مربی را بازی میکند. بخشی از وظیفهی مشاور مالی این است که به شما کمک کند تا هر آنچه که در مسیر دستیابی به هدفتان وجود دارد، شناسایی کنید و آن را بشناسید. فرایند آموزش، ممکن است شامل اطلاعات جزئی و مشاورههای دقیق در مورد موضوعات مالی باشد. در آغاز، ممکن است این مشاورهها و بحثهای آموزشی فقط در مورد پسانداز و سرمایهگذاری باشد. ولی وقتی شروع به پیشرفت میکنید، مشاور مالی، شما را در درک پیچیدگیهای سرمایهگذاری، بیمه و مسائل مرتبط با مالیات یاری میکند. قدم اول در مشاورهی مالی، اطلاع از وضعیت سلامت مالی شما است. اگر بهدرستی ندانید که درحالحاضر چه شرایطی دارید، نمیتوانید برای آینده برنامهریزی کنید. پرسشنامههای مفصلی وجود دارد که با تکمیل آنها میتوانید برای اطلاع از وضعیت مالی خود به مشاور مالی کمک کنید. بهاینترتیب، مشاور مالی اطمینان پیدا میکند که به همهی اطلاعات لازم دست پیدا کرده و چیزی را از قلم ننداخته است.
پرسشنامهی مالی اولیه
مشاور مالی با شما صحبت میکند تا درمورد داراییها، بدهیها، درآمد و هزینههایتان به نتایج روشنی برسد. علاوه براین، در پرسشنامه، منابع درآمد آتی و مستمریهایی که بعدها خواهید گرفت و سرمایهگذاریهای طولانیمدت مشخص شده است. همهی سرمایهگذاریها، مستمریها، هدایا و منابع درآمد فعلی و مورد انتظار در این پرسشنامه فهرست شده و برای آنها در آینده برنامهریزی میشود. مؤلفهی مرتبط با سرمایهگذاری در این پرسشنامه بیشتر بر موضوعات ذهنی تمرکز دارد؛ مثلا میزان ریسکپذیری یا تحمل ریسک و ظرفیت ریسک. اطلاع کلی در مورد ظرفیت و تحمل ریسک، به مشاور کمک میکند که زمان مناسبی را برای تخصیص داراییها تعیین کند. همچنین، ازطریق پرسشنامهها به مشاور خود این امکان را میدهید که ترجیحات شما در سرمایهگذاری را بشناسد. در ارزیابی اولیه، موضوعات دیگری نیز گنجانده شده است؛ از جمله اطلاعات لازم درمورد سایر موضوعات مدیریت مالی مثلا مسائل مرتبط با بیمه یا وضعیت مالیاتی. مشاور مالی باید در مورد طرحهای املاک که درحالحاضر برای خودتان در نظر دارید، اطلاعات کافی داشته باشد. همچنین باید با سایر اعضای تیم تصمیمگیری مثلا حسابداران و وکلای شما نیز در ارتباط باشد. زمانی که شما و مشاور مالی، به کمک هم از وضعیت فعلی مالی و جایگاه خود و برنامههای آینده آگاهی کامل پیدا کنید، آماده خواهید بود که همکاری خود را شروع کنید و به اهداف مالی خود برسید مشاور مالی، همهی این اطلاعات اولیه را بررسی و در قالبی طرح جامع ارائه میکند.
طرح مالی (Financial Plan)
طرح مالی را باید بهعنوان نقشهی راه برای آیندهی اقتصادی خود در نظر بگیرید. این طرح با نکات کلیدی بهدستآمده از پرسشنامهی اولیه شروع میشود و وضعیت مالی فعلیتان را خلاصه میکند. این نکات شامل مواردی از جمله ارزش خالص، داراییها، بدهیها، سرمایهی در گردش و سرمایهی نقد است. علاوه براین، طرح مالی شامل خلاصهای از اهدافی است که شما و مشاور مالی در مورد آنها بحث و تبادلنظر کردهاید و برای ادامهی مسیرتان در نظر گرفتهاید بخش تحلیل و بررسی این سند طولانی به چند موضوع مختلف تقسیم میشود که شامل تحمل ریسک، جزئیات طرحهای مرتبط با املاک، وضعیت خانوادگی، بیمههای بلندمدت و سایر مسائل مالی مربوط به زمان حال حاضر و آینده است. براساس ارزش خالص مورد انتظار و درآمدهای آتی در زمان بازنشستگی، طرح مالی بهترین و بدترین شرایطی که ممکن است در آینده پیش بیاید را شبیهسازی میکند. بهاینترتیب، میتوانید از قبل، خودتان را برای سختترین شرایط آماده کنید. بعد از اینکه طرح مالی را به همراه مشاور خود بررسی کردید و در صورت لزوم، تغییرات لازم را ایجاد کردید، برای اجرای طرح آماده میشوید.
مراحل اجرایی طرح مالی
مشاور مالی با درنظر گرفتن تحمل ریسک و ظرفیت ریسک، برای تخصیص داراییها تصمیمگیری میکند. تخصیص داراییها، سرفصلی برای مشخص کردن درصد مشارکت داراییهای مختلف است و نشان میدهد که چه مقدار از دارایی به کدام بخش اختصاص پیدا میکند و نمای کلی از پرتفولیو مالی شما را در برمیگیرد.
سبد سهام یا پرتفولیوی (Portfolio Asset allocation) ترکیبی مناسب از سهام یا سایر داراییها است که سرمایهگذار، آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایهگذاری بین چند سهم است؛ به این ترتیب، سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. هر فردی که ریسکگریزتر باشد، سهم بیشتری در داراییهای ثابت دارد و هر فردی که ریسکپذیر باشد، سهم بیشتری در سهام و سایر روشهای سرمایهگذاری خواهد داشت. همهی این موارد با توجه به سنوسال شما و زمانی که تا هنگام بازنشستگی در اختیار دارید، تغییر میکند. هر شرکت و مؤسسهی مشاورهی مالی، هنگام خریدوفروش داراییهای مالی، هماهنگ با سیاستهای سرمایهگذاری شرکت عمل میکند. فرایند انتخاب نوع سرمایهگذاری بین شرکتهای مختلف، متفاوت است. برخی از مشاوران مالی با یک شرکت سرمایهگذاری کار میکنند و سرمایههای خود را به یک تأمینکننده محدود میکنند. درحالیکه برخی دیگر از آنها ممکن است از منابع مختلف مثلا سرمایهگذاریها و سهامهای شخصی، اوراق قرضه و سایر انواع داراییهای مالی استفاده کنند.شما بهعنوان یک مشتری باید بدانید که برنامهریز و مشاورتان چه توصیهای دارد و چرا. تمام مواردی که باید بپردازید با دقت زیر نظر بگیرید. حتما از مشاور بپرسید که چرا چنین سرمایهگذاری را توصیه میکند و اینکه آیا خود مشاور بابت این کار، کمیسیونی دریافت میکند یا خیر. توصیههای مالی شرکتها و مشاورهای مختلف با توجه به ریسکپذیری و شرایط هر فرد ارائه میشود. مثلا مردی ۵۰ ساله را درنظر بگیرید که ارزش خالص کافی برای دوران بازنشستگی جمعآوری کرده است و تمایل دارد که سایستهای حفظ سرمایه را در پیش بگیرد. مشاوران مالی به این فرد توصیه میکنند که ۴۵ درصد در سهام و ۵۵ درصد در داراییهای ثابت، سرمایهگذاری کند. در مقابل، یک زن ۴۰ ساله را درنظر بگیرید که ارزش خالص محدودتری دارد و تمایل دارد که برای بهبود شرایط مالی خود، ریسک سرمایهگذاریهای مختلف را بپذیرد. برای چنین فردی با این شرایط، مشاوران مالی ۷۰ درصد سرمایهگذاری در سهام، ۲۵ درصد دارایی ثابت و ۵ درصد سرمایهگذاری جایگزین را توصیه میکنند. به این ترتیب، سیاستهای سرمایهگذاری شرکت مشاوره مالی با توجه به نیازهای فعلی و آتی شما و با توجه به اهداف و افق مالیای که در نظر دارید، توصیههای خود را ارائه میکند.
نظارت مداوم بر زندگی و شرایط مالی شما
یکی از وظایف مشاوران مالی، نظارت مداوم بر شرایط اقتصادی شما است. بهطور مرتب، توضیحات و اطلاعاتی در مورد شرایط فعلیتان از طرف مشاور مالی دریافت خواهید کرد. برای اینکه میزان پیشرفت و اهدافتان را بازبینی کنید، بهطور مرتب با مشاورتان جلسات گفتوگو خواهید داشت. برقراری ارتباط از طریق ویدئوچت میتواند تعداد دفعات این جلسات را بیشتر کند. وقتی در زندگی خود با تغییر عمدهای مواجه میشوید که میتواند در وضعیت اقتصادیتان تأثیر بگذارد، حتما باید آن را با مشاور مالی در میان بگذارید.
سخن آخر
همهی مشاوران مالی به یک اندازه دارای مهارت و تبحر در ارائهی مشاورههای مالی نیستند و قطعا خدمات مشابهی ندارند. بنابراین قبل از مراجعه به هر مشاور، حتما تحقیق کنید تا بهترین مشاور را انتخاب کنید؛ مشاوری که بتواند نیازهای برنامههای مالیتان را شناسایی کند و در راه رسیدن به اهداف مالی، یار و همراه تان باشد. قبل از انتخاب هر فرد بهعنوان مشاور مالی، حتما مجوزها و گواهینامههای او را بررسی کنید و درمورد ساختار درآمدی مدنظر آن مشاور، اطلاعات دقیق بهدست آورید.