قسمت سی و یکم
ایکیو
(ایکیو) یکی از ابتدایی ترین ولی مهم ترین آموزشهای اولین فنون در ایکیدو می باشد که مهاجم تعادل خود را به هنگام برخورد با حریف از دست می دهد این مهم با فشاری که حریف بر مچ و ارنج دست مهاجم وارد می کند باعث می شود که مهاجم با چرخش 45 درجه بر روی تاتامی قرار بگیرد. این فن در دورانی دور “ایکاجو” نامیده می شد و در هنرهای رزمی دیگر نیز استفاده می شد، فنون ایکیدو که بیشتر فنون دست و چرخش بدن می باشند شباهت بسیار به حرکت شمشیر دارند بیشتر دورانی و با برش قاطع صورت می گیرد.
در بیشتر سبکهای کاراته یکی از فنون متداول که برای “کوزوشی” بهم زدن تعادل وضع قرار گرفتن حریف بکار می رود “آشی گاتانا” به معنی پای شمشیرنامیده می شود، “توری” پای راست خود را در جلوی پای “اوکی” قرار می دهد و با دست چپ استین را بطرف خود و رو به پاین می کشد، اصولاً نیروی وارده را از سوی حریف بدل زدن و از آن بهره گرفتن “سنو سن” نامیده می شود و اگر از نیروی اضافی (نیروی خودمان) نیز بهره بگیریم “گونوسن” خوانده می شود، درانواع سبکهای شیتوریو بکار گیری “اشی گاتانا” نسبت به دیگر سبکها بیشتر دیده می شود.
در سبک های کاراته مخصوصاً در خارج از ژاپن شاهد هستیم که بسیاری از رزمی کاران واژه “اوس” را در مواقع مختلف بکار می برند، این واژه که معانی چند گانه دارد اساساً در میان رزمی کاران ژاپنی زیاد متداول نمی باشد و اصولاً کاربردی نوین دارد، اسناد و مدارک تاریخی نشان می دهد در “اوکیناوا” واژه “هآی” به معنی آری یا “هآی اریماس” به معنی بله آقا، بکار می رفته و بکار می رود، اما پدیده “اوس” نزدیک به دو قرن پیش میان افسران نیروی دریایی ژاپن متداول شد که مخفف واژه دیگری است، ژاپنیها تا 250 سال پیش خط نوشتاری مخصوص به خود نداشتند امروز هم در ژاپن “سینو ژاپنی” “کانجی” “هیراگونا” و “کاتاناگا” خطوط نوشتاری هستند که هر کدام شکل خاص خود را دارد اما در همه موارد واژه ها می توانند با وضع قرار گرفتن در جمله معنی خاصی داشته باشند، آنهایی که سبک کیوکوشین کاراته را مطالعه می کنند می گویند این واژه از “اُسو نو سی شین” می آید و کوتاه شده ان همان “اوس” است با ترجمه تحت الفظی “حل دادن و تحمل کردن”، اما اگر “اُسونوسی شین” با هم تلفظ شود میتواند معانی مختلف مانند، روح رزمندگی، اهمیت تلاش” و “پیشروی با صلابت” را هم داشته باشد،زبان شناسان ژاپنی در بررسی “اوس” نتیجه گرفته اند که ریشه “اوس” از “اُهویو- گوزایماسو” که به معنی صبح شما به سلامتی یا شادی معنی میدهد، ریشه گرفته است زبان شناسان ژاپنی می پندارند این جمله سلام صبح به خیر بمرور کوتاه شده و به “اُهای اسو” تبدیل شده و باز با گذشت زمان “اُس سو” و نهایتاً “اوس” شده است، در زبان محاوره ای ژاپنی واژه دیگری نیز می باشد که “اون گای شی ما سو” نامیده می شود به معنی “با سپاس خواهان کمک هستم” و این نیز با گذر زمان کوتاه شده و شکل عوض کرده تا شده است اوس، ضمن انکه نباید بیش از حد معقول ریز بین بود اگر واژه “اوس” در این 150 یا 200 سال جای خود را با اصول و درایت و ظرافت خاص، در زیرساختار کاراته خود را حفظ و پا بر جا نگر داشته است نیازی نمی باشد که بخواهیم آن را دوباره شناسی ایتمولوژی کنیم تا ریشه یابی نوین کرده باشیم، جهان کاراته بیش از این مسائل ارزش سازندگی دارد.
سوکی
احساس فضای خالی بین دو مبارز را “سوکی” می گویند، این با فاصله فیزیکی بین دو مبارز که “ما” نامیده می شود تفاوت بسیار دارد، سوکی در هنرهای رزمی به “لحظه خالی ذهن” نیز ابلاغ می شود و آن لحظه ای است که تمرکز حواس و ارزیابی ها از وضع حریف و میدان مبارزه نادرست و نا مرتب و کلاً پریشان است، و چون برآوردها نیز نا مشخص می باشد هماهنگی بین تن و روان انجام نمی گیرد، گاهی به این وضیعت “بونو” نیز می گویند یعنی “فکر مغشوش” می باشد، درک و فهم وضع نا مشخص حریف در هنگام مبارزه “یومی” نامیده می شود، یومی هم چنان به معنی “خواندن” و “درک” افکار دیگران نیز معنی می دهد، در زندگی رزمره نیز هنگامی که کلمات برای بیان کافی و یا کامل نمی باشند افرادی که ذهنی آگاه دارند می توانند عمق مطلب را بدون شنیدن مطلب درک کنند.
سومی کیری
در مکتب مذهبی شینتو واژه ای هست بنام “سومی کیری” این واژه وضیعتی را بیان می کند که ذهن انسان به بالاترین مرحله ممکن از پاکی و آرامش می رسد و تن انسان در بهترین و سالم ترین دوران بودنش قرار می گیرد، برای رزمی کار این پر صلابت ترین وضع ممکن برای فهم و اجرای فنون و درک مفاهیم هنرهای رزمی و فلسفه ان است.
در هنر رزمی “شورینجی کمپو” یک دیدگاه فلسفی وجود دارد که می گوید، اگر اندیشه ما در برون از تن رشد می کند پس نمی تواند با تن ارتباط مانوس داشته باشد، و از آنجا که ما بر اعمال و رفتار خود حاکمیت می کنیم پس روان و اندیشه دردرون تن پرورش می یابد و جایگاه مشخص آن در درون است و نه برون و جوهر اندیشه سازه نفس و تن و روان است، پس به هنگام مبارزه با حریف جوهر وجود است که در مصاف است و فنون و روند بکار گیری فنون تنها بخشی از ابزار هستند که از تراوش و تراکش دانسته نهان ما بشکل خاص ظاهر می شود، شورینجی کمپو هنر رزمی ژاپنی است با داشتن نشانه هایی از کونگ فو شاخه شاولین، بانی سبک “دوشین سو” اعتقاد داشت شورینجی کمپو به تن سلامتی، به روان آمادگی و به انسان امید به زندگی می دهد.
در مراکز هنرهای رزمی ژاپن کهن می گفتند تنها در چند مورد بخصوص است که مربی نمی تواند به شاگرد آموزش دهد وشاگرد نمی تواند از استاد آموزش ببیند، نخست هنگام بیماری شاگرد یا مربی، دوم هنگام کهولت سن مربی یا شاگرد و سوم هنگامی که مربی یا شاگرد مرده باشند، “گان کاکو شو” یک کاتای قدیمی در سبک توماریته اُکیناوایی می باشد که وضع قرار گرفتن پاها در این کاتا کمی نزدیک تربهم از کاتاهای متداول در سبک شوتوکان است، که کمک می کند استاد مسن به شاگرد جوان آموزش دهد و یا شاگرد مسن از استاد جوانتر آموزش بیند، سالها پیش وقتی از ساکاموتو که به قهرمانی جهان رسیده بود پرسیده بودند اساس سبک اصلی شما کدام است پاسخ داده بود “ریو-ایی- رو” که برای بسیاری نام و کاتا ناآشنا بود و وقتی در تمرینات با بونکای کاتاهای ساکاموتو اشنا شدند و نام کاتا را پرسیدند گفته بود “گان کاکو شو” و به شوخی اشاره کرده بود این کاتا را نمی توانید بیاموزید چون بانی آن فوت کرده است در ان هنگام خبرنگارکم تجربه مفهوم شوخی ساکاموتو رانفهمیده بود.
در مکاتب رزمی بودو در ژاپن کهن مربیان و آموزگاران به شاگردان نو آموز می گفتند هدف شما از فراگیری فنون نبرد اگر اساساً برای جدل و یا پیروزی برنامه ریزی شود در بلند مدت بازنده هستید چه پایان نهایتاً خاموشی و ضعف است و پایان عمر، اما اگر بر پایه شناخت واقعیت بیاندیشید از پوشش های کاذب رهایی خواهید یافت، بوشیدوها در بطن و سازه تن و روان در پی تقویت نفس بودند و آن را والاتر از دانستن هر گونه هنر رزمی می پنداشتند، برای همین هم مرگ را به راحتی می پذیرفتند چه مرگ را ادامه زندگی می دانستند که بشکلی دیگر و پدیده ای دیگر در آمده و بخشی از بودن و ترکیبی از طبیعت است.
کمپو
کمپو، به معنی هنر مشت، طریقت مشت و فنون مشت شناسایی می شود، کمپو اساساً یک روند مبارزه ای کهن چینی می باشد که در سالهای 1600 از راه مسافران و راهبان چینی به منطقه اوکیناوا راه پیدا کرد و بمرور نام اصلی خود را که “چوان فا” نام داشت از دست داد وبه “جیادیشو” و سپس به “کایکو”مبدل شد و نهایتاً کاملا به هنر رزمی ژاپنی مبدل گردید و نام کمپو را انتخاب کرد و با همین نام هم تا به امروز شناسایی می شود، در ارزیابیهای تاریخی می بینیم که نهاد کمپو شکل اولیه و پرورش نیافته کاراته است، در آن زمانها تقویت نفس و باورمندی در اجرای فنون اهمیت بسیار داشت لذا تمریانات با شمارش صورت می گرفت و پس از انتخاب فن مناسب برای کلاس شاگردان انقدر با فن انتخاب شده از سوی استاد تمرین می کردند که در پایان کلاس در اجرای فن تبحر پیدا کرده بودند.