1442-29

قسمت بیست و پنجم

(اُکودان)
در هنرهای رزمی اموزش هنرها را به افرادی مخصوص که از نظر مربیان دارای مشخصات بارزی در دانش و فهم هنرهای رزمی می باشند گفته می شود، یکی دیگر از دلایلی که همه اموزشها و فنون را به شاگردان یاد نمی دادند برای ان بود که گفته می شد “دشمن” می تواند با فرستادن جاسوس به مراکز اموزشی از رمز و رموز محرمانه رون و روش اجرایی فنون اگاهی یابد، دنشو مدرکی است که در گذشته کانونهای اموزشی فنون سبک را بر روی ان می نوشتند ودر دوجو قرار می دادند ضمن انکه بر روی همان دنشو نوشته می شد که تمام رموز اموزش داده نخواهد شد، در دوران اولیه رموز و فنون تنها از پدر به پسر می رسید، یک روش دیگر اموزش نیز وجود دارد که اُموته گفته می شود این حد فاصل بین اموزش عادی فنون و اسرار در فنون می باشد.

(شین کو نا – سومو)
در کشتی سومو، در رده قهرمانان و درجات ارشد که (سوموتوری) نامیده می شوند، مشاهده می کنیم که به اخر نام این افراد واژه هایی اضافه می شوند که نماد ملی و افسانه های ژاپن می باشند، واژه هایی چون کوه (یاما)، دریا (اومی)، رودخانه (کوا)، اژدها (ریو) وغیره، هر سوموتوری حد اقل سه نام دارد، نامی که با ان در مسابقات شرکت می کند یا “شیکواونا”، و نامی که با ان بازنشسته می شود یا “توشی یوری”، و طبعاً نامی که در زاد روز دریافت کرده است، بالاترین و ارشدترین مرتبت در کشتی سومو (ماکو اوچی) خوانده می شود و پاین ترین ان (ما زومو) نامیده می شود، قهرمان قهرمانان را (یوکوزونا) می گویند، کشتی سومو سوای هنر رزمی از نظر مردم ژاپن یک پدیده مذهبی هم می باشد و نه تنها صحن مبارزه مقدس محسوب می شود بلکه معبد موقت مذهب شینتو نیز می باشد، و نمکی که بصورت سنت بر روی صحن مسابقه ریخته می شود برای دور نگرداشتن نیروهای پلید و شیطانی است، اما می بینیم مسابقه دهندگان تنها به دور نگرداشتن نیروهای پلید اکتفا می کنند و هیچ وقت دعایی و کمکی از خدا برای پیروزی در خواست نمی کنند، در برخی از ورزشها تیمها پیش از اغاز مسابقه دعا می کنند که خدا به دادشان برسد و باعث پیروزی انها شود، در هنرهای رزمی کمتر خداوند را درگیر چنین معادلات ورزشی می کنند و اتکا بر دانسته خود دارند.

(جوکن جوتسو)
جوکن جوتسو، یک نوع هنر رزمی است که از قرن 17 در ژاپن متداول گردید اساس روش مبارزه این هنر رزمی، جنگ با سر نیزه تفنگ می باشد، در دوران حکومت خاندان (می جی – 1868 تا 1912) تمرینات جوکن با چوب بلندی بمانند نیزه صورت می گرفت و در وحله اول هدف تعلیم سربازان بود اما به مرور به عنوان یک هنر رزمی مستقل اموزش داده می شد، وسیله ای که با ان تمرین می کردند شباهت به تفنگی بود با سر نیزه که از چوب ساخته شده بود و (مو کو جو) نامیده می شد، روند تمرین و یا مبارزه بدین صورت بود که از یک نقطه ساکن و در محوری محدود حرکات مختلف حمله صورت می گرفت نقطه درون محور و محدوده حرکت و حمله (شیتوتسو) نامیده می شود، امروز به جای سر نیزه همین روند رزم با چوب بلند در مدارس اموزش شمشیر یا مکاتب جوجوتسو انجام می گیرد

(شان – تسو)
شان تسو، نام یک طراح و برنامه ریز مسائل هنرهای رزمی چینی بود که در قرن چهارم قبل از میلاد زندگی می کرد، طبعاً اطلاعات ما در باره شان تسو محدود است و امیخته با افسانه، اما انچه از او می داینم بیشتر از نوشته های اوست، ظاهراً کتابی نوشته بنام (شنزی – بینگ فا) که در 82 بخش می بوده است از این کتاب تنها 13 بخش ان بدست ما رسیده با این حال اهمیت خاص تاریخی دارد چون قدیمی ترین نوشته در باره هنر رزمی است در این کتاب استراتژی جنگی و فنون رزمی زمان خود را بیان کرده است، از روی همین کتاب ما با توانایی تحلیل و بررسی مسائل وقت هم اشنا می شویم، و برای بار اول می بینیم که در چین باستان ارتشی از بانوان بوده اند که جملگی در فنون هنرهای رزمی تخصص داشتند، شان تسو خود را بانی ارتش بانوان می داند، نوشته های (شان تسو) به ژاپون هم راه یافت و مورد تایید قرارگرفت این نوشته ها در ژاپن (سون شی) نامیده می شوند.

1442-30

(ماواشی سومو)
کمربند مخصوص قهرمانان سومو (سوموتوری) می باشد که از جنس اصل پارچه ابریشم می باشد، طول ان به 11 متر و عرض ان 60 سنتیمتر می رسد و وزن ان هم به 15 کیلو می باشد، این کمربند با لایه های درهم بافته نخ ابریشم محکم گره خورده که بشکل اویز از کمربند دیده می شود، در هنگام مسابقات حریفان اجازه دارند کمربند حریف را برای اجرای فنون بگیرند این رده فنون (اوبی کشی ماواشی) نامیده می شود، فن سوتو گاکه در سومو که شباهت بسیار به فن اوسوتو گاری جودو دارد در وحله اول اجرای فن با گرفتن کمر بند حریف اغاز می شود سپس قفل پا صورت می گیرد، در اجرای فن (شی تاته – ناگه) نیز نخست باید کمربند حریف را گرفت و سپس فنی بمانند سالتو در کشتی ازاد انجام داد.

(می یابی)
در زبان ژاپنی واژه می یابی به معنی “احترام” است، این واژه در دوران حکومت (هیان) در سالهای میلادی 794 تا 1185 متداول شد، می یابی با انکه بیشتر کاربرد برای طبقه حاکم و اشراف بود و قصد نشان دادن موقعیت این گروه در جامعه بکار می رفت اما ریشه اصلی پیدایش این واژه و بکار گیری ان تعلق به رفتار و بزرگ منشی ساموراییها داشت که لیلقت ان را داشتند که دو وسیله رزم مورد احترام وقت، شمشیر و تیر و کمان را بطور استادانه بکار برند، در مکتب تیر و کمان (هوکی – ریو) که یکی از کهن ترین مکاتب رزمی در نوع خود می باشد تمام مراسم رسمی (می یابی) به هنگام تمرینات تیر و کمان اندازی بکار گرفته می شود، این مکت در قرن دهم میلادی رسمیت یافت و هنوز هم با قدرت کامل موجودیت خود را حفظ کرده است، بانی مکت (هوکی – ریو) جنگجویی بود بنام (زنشو – ماساتسوگو).

(کوزوکا)
سامورایها انواع شمشیر و دشنه را با خود حمل می کردند که همه انها برای جنگ و مبارزه بود، اما یک نوع چاقو یا دشنه هم داشتند بنام (کوزوکا) که چاقویی بود با تیغ کم عرض و به اندازه 25 تا 30 سانتیمترکه بر روی بدنه خارجی نیام نزدیک دسته شمشیر جا سازی شده بود، این چاقو برای کارهای غیر رزمی استفاده می شد، “نین جاها” نیز چاقوی به همین اندازه داشتند که ان را (کیوتتسوکوگه) می گفتند این چاقو دو لبه بود منتها فرقی که با چاقوی سامورایها داشت پایین دسته ان به مانند قلاب بود، چاقو یا دشنه دیگر سامورایها (کای کن) دشنه ای بود که نیامی زربفت داشت و بیشتر دشنه تزینی محسوب می شد، در بین دشنه های سامورایی ها انکه بیشتر از همه مورد استفاده بود (تانتو) می بود که همیشه طول تیغه ان 31 سانتیمتر می بود.

(کیودو)
کیودو یا طریقت تیر و کمان وسیله ای است با بکار گیری دوگانه رزم و ورزش، و از کهن ترین وسائل و ابزار هنر رزمی ژاپن محسوب می شود، سابقه دقیق تاریخی ان روشن نمی باشد اما تیرهایی که سیقل شده و لعاب مخصوصی از عصاره و شیره برخی از درختان دارند جدار خارجی تیر را احاطه می کند و از نظر تاریخی به دوران 500 سال پیش از میلاد می رسند- چندین نوع از این تیرها در شمال و جنوب ژاپن پیدا شده است، مدارکی در دست است که نشان می دهد پس از قرن 15 میلادی همه 18 مراکز قدرت نظامی ژاپن از نیروهای رزمی خود می خواستند که با هنر(تیر و کمان) اموزش ببینند، و هنر را بنام (کیو – جوتسو) ثبت و رسمیت داده بودند، کاکوتا بوگی نهادهای رزمی بودند که این هنر را می اموختند، بلندی کمان (کیو – دو) برای سوار کاران مناسب نبود، اما برای حمله به برجها و دفاع از برجها بسیار مناسب بود، در ضمن جلوداران ارتش برای بهم زدن ارایش ارتشهای دشمن از این نوع تیر و کمان استفاده می کردند چون بُرد زیادی داشت، با انکه این کمان زیاد مناسب سوارکاران نبود اما از قرن 12 به بعد نوعی از این کمان مورد استفاده سوارکاران نیز قرار گرفت- کمان بسیار بلند و به دو متر و بیست سانتیمتر می رسد، تیر این کمان (ییا) نیز طول بلندی دارد و کماندار با تجربه می تواند در 100 متری هدف را شناسایی و تیر را به هدف بزند، تا قرن 16 میلادی (کیو دو) در جنگ ها نقش مهمی را داشت اما با ورود تفنگ و بکارگیری گسترده ان در جنگ های داخلی ژاپن بمرور ارزش نظامی (کیو دو) کم شد اما اهمیت هنر رزمی ان کاسته نشد، این هنر رزمی از سوی راهبان مکتب (ذن) نیز پذیرفته شد و بصورت “انجام و اقدام” برای تمرکز مورد استفاده قرار گرفت، در مکتب ذن هنگام بکار گیری (کیودو) پیش از رها کردن تیر از کمان هدف، ذهن کماندار و تیر در کمان “یک پدیده مشترک” می شوند.