این هفته با آقای دکتر عباس حاجیان گفتگوداریم، وکیل بسیار با تجربه و مبرز با سابقه ی بسیارطولانی، ایشان همکارمطبوعاتی ما هم سالها بودند و با این کارآشنایی دارند.
-آقای دکتر حاجیان مسئله ایی که اخیرا خیلی داغ شده و آقای دانش فروغی هم در مجله به آن پرداخته مسئله قراردادهای قبل از ازدواج است که خیلی ها به آن حساس هستند و یا گاهی در تله آن می افتند و به درد سر می افتند و گاهی نمی دانند چه باید بکنند و اگرقبلا به آنها اطلاعات داده شود قدمشان را با احتیاط برمیدارند. مثلا آنهایی که ازایران میخواهند با ویزای نامزدی بیایند اینجا و اینجا ازدواج بکنند و با همچنین قراردادی روبرو میشوند .
دکتر حاجیان: مفهوم قرارداد قبل ازازدواج درقوانین مدنی ایران وجود ندارد، نزدیک ترین چیزی که شبیه آن داریم چیزی به نام مهریه است که در دفترچه های ازدواج مینویسند.
درکالیفرنیا چنین است که قبل از اینکه زن و شوهر به فکر ازدواج بیفتند یا زمانی که دارند این تصمیم را میگیرند، می نشینند و با هم یک قرارداد مینویسند. تا قبل از 1984 این قرارداد یک مقداری مبهم بود که چه میتوانند و کی میتوانند بنویسند و به تدریج اختلافهای خانوادگی این مسائل را روشنتر کرد .
اگر قرارداد به زبان دیگری غیر از زبان مادری آن شخص هست باید با زبان مادری توضیح داده شود.
قرارداد راجع به بچه ها نمیتواند صحبت کند. که مثلا من چند تا بچه میخواهم و یا اینکه من میخواهم بچه هام به زبان فارسی صحبت بکنند و …. در مورد املاک و مستقلات و یا بدهی ها باید کاملا روشن و واضح توضیح داده شود، مثلا بدهی قبل از ازدواج که من دارم مال خودمه یا مال هردوی ما. به طور کل قرارداد قبل از ازدواج در کالیفرنیا فقط شامل مسائل مالی هستند.
یکی درایران ازدواج میکند و میخواهد بیاید امریکا و بعد دردوره ی 90 روزه ی نامزدی آمده امریکا و می خواهد این قرارداد را امضا کند. این معمولا به 2 اشکال برخورد میکند. اولا آیا این شخص به اندازه ی کافی زبان بلد هست که بفهمد این قرارداد یعنی چه؟
دوما با توجه به اینکه این قرارداد در اون دوره ی 90 روزه امضا شده و این دوره ایست که این خانم خانه ی پدری را ترک کرده اومده بیرون، این قدرت و امکان برگشت به ایران را از دست داده، کارش را از دست داده، مدرسه شو ول کرده، در ایران به همه گفته من دارم میرم امریکا ازدواج بکنم، اومده اینجا یک کاغذ گذاشته اند جلوی او و میگویند این را امضا بکن و گرنه من با تو ازدواج نمیکنم. دراین صورت آن شخص آن آزادی و یا اون اختیاری را که برای امضای این قرارداد باید داشته باشد ندارد.
به همین دلیل اگر راجع به قراردادهایی صحبت میکنیم که درمورد خانمهای ایرانی است، باید احتیاط بکنیم خیلی باید کنجکاوی بکنیم که شرایطی بوجود بیاوریم که تا چند ساله دیگه دادگاه نگوید درزمانی که خانم این قرارداد را امضا کرده اختیار قانونی نداشته و یا آزادی نداشته که این قرارداد را بفهمد و این امر، مشکلاتی را برایش بوجود خواهد آورد.
کسانی که زبان انگلیسی شان خوب نیست قرارداد را باید قطعا به زبان فارسی ترجمه کنند. نداشتن وکیل برای بررسی کردن و توضیح دادن قرارداد یکی ازموارد ابطال این قرارداد است.
یکی ازمسائلی که وجود دارد این است که چه کسی این وکیل را انتخاب میکند؟ اگروکیل را شوهر انتخاب بکند این قرارداد به ضرر زن باشد یکی ازمواردی است که دادگاه میگوید این قرارداد قابل قبول نیست چون که وکیل حافظ منافع شوهربوده. بنابراین خیلی مهم است که کسی که میخواهد قراردادی بنویسد وکیل را خودش انتخاب بکند. ممکن است هزینه اش راشوهرش بدهد ولی قطعا باید این اطمینان خاطر وجود داشته باشد که این شخص در جیب شوهرش نیست! یکی از اشتباهاتی که برای صرفه جویی میکنند این است که آقا میگوید حالا چرا ما برویم 2 تا وکیل بگیریم؟ خوب همین وکیلی که کاغذ من را تهیه میکند شما هم برو زیرش را امضا کن. و این درست چیزی است که قانون اجازه نمیدهد. این وکیل نمیتواند در عین حال حافظ منافع هردو نفر باشد بنابراین تا اون جایی که امکان دارد باید از آن پرهیز کرد.
یکی ازچیزهایی را که من قطعا توصیه میکنم قبل ازاینکه خانم پای سفره ی عقد بنشیند قرارداد باید در ایران به او داده شود و به فارسی نوشته شده باشد. یک وکیل فارسی زبان باید این را به خانم توضیح بدهد و برایش تعریف بکند چه چیزهایی به ضرر اش است و ایا این را قبول دارند؟ و اگرقبول ندارند تغییرش بدهند. با تمام این تفاصیل باز هم امکان ایجاد مشکلات زیاد است چرا که این وکیل ازکجا از قوانین کالیفرنیا خبر دارد؟
این روزها با داشتن اسکایپ خیلی راحت میشه با یک وکیل در امریکا صحبت کرد که این قرارداد را به یک موکل در ایران توضیح بدهند و بعد از آن با آگاهی و علم و اطلاع این قرارداد را امضا کرد.
– آیا ما میتوانیم برای نوشتن قرارداد قبل از ازدواج از یک نفربه عنوان میانجی انتخاب کنیم؟
– میانجی 2 اشکال دارد:
1- میانجی باید کسی باشد که قانون را بلد باشد کسی که قانون را بلد نیست با همه ی حسن نیت و بی طرفی نمیتواند نکات پیچیده ی قانونی را برای زن و شوهرآینده تعریف بکند.
2- میانجی باید واقعا بی طرف باشد و بی طرف بودن ازلحاظ قانونی در کالفرنیا خیلی آزمایشهای مشکلی دارد. ما ایرانیها سعی میکنیم مشکلات را از طریق ریش سفیدی حل کنیم ما معمولا به این مورددقت نمیکنیم. درخیلی موارد پدر و مادرها به جای دخترها و پسرهایشان با پدر و یا مادر عروس و داماد صحبت میکنند. و مینشینند بر مبنای انضباطهای اخلاقی مالی و فرهنگی که دارند یک مسائلی را پیش میکشند و سعی میکنند این را در 4 دیواری این قرارداد قبل از ازدواج بگجنانند.
اشکالی که این ارزشهای خانوادگی داره با این که بسیار محترم هستند بعضی اوقات با قانون پیش نمیروند و به قانون نمیخورند. به خصوص باقانون در آمریکا مغایرت داره و هم صدایی نمیکنه.
بی طرف بودن دلیل این نمیشود یک قراردادی که غیرقانونی و یا خلاف قانون کالیفرنیا تهیه شده را قانونی کرد. حتی اگر یک قرارداد در نهایت بی طرفی و حسن نیت تهیه شده باشد اگر با اصول قانونی در هرایالتی مغایرت داشته باشد قانون قبول اش ندارد، مثل پیش بینی کردن ازدواج دوم، اگر ازدواج دوم کنیم و همه مراحل قانونی را هم در ایران طی کنیم و اجازه دادگاه را هم بگیریم و حتی اجازه همسر اول را بگیریم د بعد بر مبنای آن یک قرارداد تهیه میکنیم. به دلیل این که در کالیفرنیا ازدواج دوم در صورت وجود ازدواج اول باطل است، اصل ازدواج دوم باطل هست.
قرارداد قبل از ازدواج فقط به قصد ازدواج بوجود نمی آید یکی از موارد بسیارمهم درموردی است که اگر خدای نکرده همسر فوت کند آیا دادگاه انحصاروراثت، این قرارداد را قبول می کند یا نه. یا تقسیم اموال بر مبنای این قراردادی که قبل از ازدواج نوشته شده، برابر قوانین انحصاروراثت کالیفرنیا هست یا نیست؟
درسال 1948 یک آقای هندی در ساکرامنتو زندگی میکرد و بیزینس موفقی را شروع میکند و ازدواج میکند و بچه دار میشود. سالها بعد از آن بدنبال فوت اش، همسرش به دادگاه برای انحصار وراثت می رود و در همان زمان خانمی از هند میاید و میگوید من همسر اول این آقا هستم با هم بچه داریم و سالها با هم زندگی میکردیم. من در این اموالی که او در کالیفرنیا دارد حق دارم و بچه های من به اندازه ی بچه های همسر امریکایی ایشان حق دارند. این شکایت به دادگاه رفت و بعد از 4-5 سال دادگاه بالاخره به باین نتیجه رسید که وقتی زن یا شوهر به علت فوت میروند دادگاه باید مصالح بچه ها را در نظر بگیرد و این استثنای قانونی بوجود آمد.
بنابراین مهم است که کسانی که از ایران میروند جاهای دیگر دنیا ازدواج می کنند باید بدانند که چه قانونهایی شامل آنها میشود و چه مزایایی هست.
در جامعه ی امریکایی پذیرش این قراردادها بسیار طبیعی است ولی در جامعه ی ایرانی مسائل اخلاقی و سنتی و خانوادگی می گوید اگر مردی قبل از ازدواج زنش را وادار بکند که زیر یک ورقه ای را امضا بکند که هر چه از گذشته دارم مال خودمه مال آینده هم مال خودمه به این شرایط میگویند عدم اطمینان و عدم اعتماد و عشقی وجود ندارد و این وسط همه چیز مادیه! وقتی قضیه مادی میاید وسط خیلی چیزها زیر پا له میشود. این اخلاق، سنتها و فرهنگ ایرانی با این مسئله چگونه برخورد میکند؟
-مقاومت بر ضد قوانین ازدواج فقط جزو فرهنگ ایرانی نیست، ما به خاطر فرهنگمان خیلی محافظه کارتریم.
من دو چیز را درکالیفرنیا توصیه میکنم: کسانی که همسر قبلیشان فوت کرده و فرزندان بزرگسال دارند و مقداری از اموال میخواهند بگذارند برای فرزندان و دوم کسانی که ازمرحله طلاق گذشته تجربه ی تلخ دارند و نمیدانند آیا شخصی که قرار است با او ازدواج کنند آیا حسن نیت دارد یا نه؟
در هرفرهنگی اگررابطه های عشقی و احساسی را بخواهید تبدیل بکنید به مسائل مالی در اول ازدواج قطعا برای افراد آسان نخواهد بود. به همین دلیل من همیشه توصیه میکنم اگردلیل بخصوصی وجود ندارد به دنبال این قراردادها نروید و خود قانون معین کرده که اموال چه خواهد شد.
خانمی 8 سال پیش از آلمان به من زنگ زد که من و یک آقایی نامزدیم و میخواهیم بیاییم آمریکا زندگی کنیم و ما میخواهیم یک قرارداد قبل از ازدواج بنویسیم قبل از ورود به آمریکا. پرسیدم : کار شما چی هست؟ گفتند که دانشجوی سال آخر پزشکی و بعد از فارغ التحصیلی میخواهند بیایند آمریکا دوره آموزشی ببینند. پرسیدم شوهر آینده چطور؟ گفتند شوهرشان یک بیزنس من در آلمان هستند که چند ماه همدیگر را دیدند و از همدیگر خوششان آمد و او دارد ترتیب گرین کارت خانم را میدهد که بیاورد آمریکا ولی خانم میخواهند یک قرارداد بنویسند که اگر یک روز در آینده دکتر شدند و ثروتمند شدند شوهرش در این ثروت دستی نداشته باشد.
گفتم : خانم شما وقت و پولتان را دارید هدر میدهید، شما که چینین فکر می کنید بهتر است به دنبال این ازدواج نروید. خوشبختانه دنبالش نرفت و من دیگر چیزی از او نشنیدم.
پدرها و مادرها به علت قوانین سوشیال سکیوریتی اموالشان را به اسم بچه هایشان میکنند،خونه به اسم دختر است حساب بانکی نیم میلیون دلاری به اسم پسر. پدرومادر به خاطر اینکه خونه را و یا اون حساب بانکی را حفظ بکنند به پسریا دختر میگویند برو و یک قرارداد قبل ازازدواج بنویس که خانم یا آقایی که وارد ازدواج میشود در این خانه یا حساب بانکی سهمی نداشته باشد و برای پدرو مادر و یا عروس و داماد این آسان نخواهد بود.
اگراموال پدری یا مادری به نام شماست راه های دیگری وجود دارد. طبق قانون کالیفرنیا اموالی که قبل ازازدواج داشتی مال خودت هست و به علت ازدواج این اموال و یا املاک به همسرت تعلق نمیگیرد.
اگرقبل از ازدواج ملکی دارید و اجاره ای از آن میگیرید، آن اجاره دردوران ازدواج سهم شما تنها خواهد بود.
بنابراین اگر چیزی وجود ندارد به اتکای ثروت آینده نباید عشق امروز را خراب کنید. و اگر هم چیزی وجود دارد اول سئوال کنید ایا واقعا لازم هست من قراردادی بنویسم؟
در کالیفرنیا از روزی که ازدواج میکنید تا روزی که روابط زناشویی ادامه دارد فرض قانون این است که این اموالی که بوجود آمده مشترک بین دو نفر است ولی اگر این اموال به علت کار مشترک بوجود نیامده شما حق دارین به دادگاه بگویید تنها مال شماست.
اگر نیازی به قرارداد قبل از ازدواج نیست عشق و احساسات زناشویی امروزتان را خراب نکنید. قانون کالیفرنیا همه چیز را پیش بینی کرده که نیازی به این قراردادها نباشد.