هفته ها و ماهها درمورد اعتیاد و ترک آن، نیاز به سخن داریم. اینکه معضل بزرگ و خانمان برانداز اعتیاد به راستی چه بروز چند نسل در طی چند دهه گذشته آورده است و دراین زمینه پرویز ثروت جو و راملا رستمو با توجه به تجربیات و تحصیلات خود توضیح میدهند. دو هفته قبل گزارشی درباره اعتیاد در ایران داشتیم و از زبان جوانان و نوجوانان وخانواده ها، حرفهای تکان دهنده ای خواندیم این جوانها علل اعتیاد را بیشتر در خانواده می دانستند، اینکه برخی پدران شان معتادند و همین سبب شد تا فرزندان هم راه پدر بروند و یا ناخودآگاه به آن مسیر کشیده شوند، برخی درگیری های خانوادگی و تبعیض ها را و برخی ارزانی مواد مخدر نسبت به سیگار را عنوان کرده بودند که در این مورد با دکتر ثروت جو و راملا رستمو سخن گفتیم.
دکترثروت جو می گوید: مسلما وقتی مواد مخدر از سیگار هم ارزان تر باشد، خیلی راحت قابل دسترسی است و هرر وز نیز گستره بیشتری می گیرد هیچگاه در سالهای دور ایران چنین شرایطی نداشت و با توجه به محدودیت ها و سرخوردگی ها، بی توجهی ها، این مسئله به نقطه خطرناکی رسیده است که من فکر میکنم راملا رستمو با توجه به تجربه هائی که دراین زمینه دارد نیز میتواند توضیح بدهد.
راملا رستمو می گوید: همه آنچه در این گزارش آمده صحت دارد، اگر خوب توجه کنید درایران که نسل جوان، امکانات تفریحی زیادی ندارند، در بسیاری از موارد خواسته های جوانی و نوجوانی شان اسیر قدغن و ممنوعیت شده، در شرایطی که بیکاری هر روز بیشتر دامنه می گیرد، مسلما این نسل به سوی اعتیاد کشیده میشود، نسلی که حتی برای ازدواج باید دارای شرایط بالایی باشد، نسلی که برای تفریح باید به زیرزمین ها پناه ببرد، رقص و شادی برایش ممنوع است، بدون اینکه براستی بخواهد به سوی یک آرام بخش چون اعتیاد میرود.
از سویی در همین گزارش خواندم که بیشتر آنها پدران شان اهل مواد هستند، در طی چند دهه گذشته، دوباره تریاک کشی انگار مد شده و بصورت یک نوع تجمل درآمده است، چطور انتظار دارند، جلوی چشم بچه های خود تریاک بکشند ولی آنها به سوی اعتیاد کشیده نشوند؟
مسئله حاد دیگر تبعیض میان بچه هاست، متاسفانه فرهنگ ما، اصلا به این مسئله مهم توجه ندارد که تعریف و ستایش و توجه به یکی از بچه ها، دیگر بچه ها را دچار عقده، سرگشتگی، کینه و در نهایت روی آوردن به اعتیاد می کند که شاید کمی آرام شوند. این مسئله حتی در جامعه ایرانی درخارج هم دیده میشود، اینکه یک فرد تحصیلکرده، با استعدادو خلاق و موفق را به رخ دیگر بچه ها می کشند و این مسئله ضربه جبران ناپذیری بر بچه ها وارد می آورد.
در همین گزارش خواندم که ارزان بودن، کاملا در دسترس بودن مواد، خیلی از بچه ها را به سوی آن می کشند، خوب توجه کنید وقتی مواد مخدر ارزان تر از سیگار باشد، هر نوجوان و جوانی به مجرد یک ضربه روانی، یک شکست، یک اندوه عاشقی، به آن روی می آورد و مهمترین مسئله در مورد اعتیاد در داخل ایران این است که من شنیدم و دیدم که مراکز ترک اعتیاد و سم زدایی دولتی بسیار زیاد است ولی بعد از آن کسی در پی روان درمانی این بچه ها نمیرود، چون آن روان درمانی است، که ریشه های اعتیاد را می سوزاند وگرنه باز یک ضربه دیگر یک اندوه تازه، آنها را به آغوش مواد می برد.
در مرکز سم زدایی و اعتیاد Paradise Cove ما تکیه بسیاری روی روان درمانی داریم.
دکترثروت جو می گوید: معمولا بیمه ها تا دو سه هفته هزینه های درمان را می پردازند، بعد از آن شخص باید خود پیگیر باشد. البته بیمه های مخصوصی هم هستند که همه هزینه ها تا به آخر می پردازند، شخص یا خانواده ها باید قبلا در این مورد مشورت کنند و بیمه کامل و کارسازی را تهیه نمایند.
راملا رستمو می گوید: ما عقیده داریم افراد بعد از ترک و سم زدایی، باید ماهها و حتی بالای یکسال تحت درمان روانی باشند چون خشکاندن ریشه های اعتیاد باید تکنیکی و ریشه ای پیش برود. تا دیگر بازگشتی نباشد، شخصی که الکلی است، بعد از ترک اعتیاد مسلما با خانواده به مهمانی و پارتی و عروسی و رستوران میرود و بدبختانه خیلی ها در چنین مواردی بدون توجه به شرایط شخص، به او با اصرار مشروب تعارف می کنند و من بارها دیده ام که شخص ابتدا زیر بار نمی رود، ولی اصرار و قسم صاحبخانه و برگزارکننده جشن سبب میشود برای خوشحالی او یک لیوان بنوشد که همین آغاز دوره تاریک دیگری در زندگی این افراد است.
شرایط معتادان درخارج با ایران تفاوت می کند، من فکر میکنم در همین امریکا، افراد معتاد می توانند ریشه ای درمان شوند، میتوانند محیطی برای خود بسازند، که دیگر بازگشتی نباشد، بشرط اینکه خانواده مراقب باشند. خانواده نقش مهمی بعد از ترک اعتیاد عزیزان خود دارند، چون نقش پدر ومادر، همسر، فرزندان و نزدیکان با فردی که پاک شده و به زندگی بازگشته، بسیار حساس و زندگی ساز است اینکه آنها باید مراقب رفتار و کردار خود باشند توجه وعشق بیشتری به این افراد نشان بدهند امکانات سرگرمی و مشغله فکری و کاری برایشان فراهم سازند. در ضمن مواظب باشند آنها دوباره وسوسه نشوند، جدا کردن فرداز دوستان ناباب سابق، از محل ها و کلاب ها و خلاصه هرجا که به نوعی یادآور دوره اعتیاد است.
خیلی ها نمی دانند که افراد معتاد، درحساس ترین و شکننده ترین افراد جامعه هستند، اغلب شان پراحساس، خلاق، هنرمند، شاعر، نوازنده و مبتکر هستند، این افراد را باید کمک کرد. باید در دوره جدید ستایش کرد، تشویق کرد. و اینکه آنها را عمیقا فهمید. چون خیلی ها بدلیل همین احساسات، همین درون جوشان به اعتیاد کشیده میشوند وبعد از ترک احساس تنهایی عمیقی می کنند و نیاز به مهر، عشق، توجه و مراقبت های ویژه دارند که متاسفانه خیلی ها فکر می کنند، وقتی فردی ترک کرد دیگر مسئولیت آنها تمام شده است درحالیکه براستی چنین نیست.
با دکتر ثروت جو و راملا رستمو همچنان بحث اعتیاد را ادامه میدهیم.
