فیروزه خطیبی
نوروز به عنوان جشن رستاخیزطبیعت و نوشدن زندگی، علاوه بر ایران، در افغانستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، درمیان کردهای سوریه، اهالی ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و آلبانی هم جشن گرفته می شود. هم زمان شدن نوروز با آغاز بهار درطبیعت و تاکیدی که این جشن بر جنبه های صلح و دوستی و مهرورزی در میان افراد بشر دارد، امروزه توجه جهانیان را بیش از همیشه به این جشن باستانی ایرانیان جلب کرده است.
“بنیاد فرهنگ”، نهادی غیرمذهبی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی که به منظور شناساندن فرهنگ و هنر ایران زمین به جوامع مختلف غیرایرانی در جنوب کالیفرنیا تاسیس شده، روز یکشنبه 13 ماه مارچ با برنامه هایی پربارتر و متنوع تر از همیشه درمقیاسی جهانی به پیشواز فصل بهار و نوروز، این جشن باستانی ایرانیان می رود.
سال گذشته بیش از 20 هزار نفر درمحل موزه هنری شهر لس آنجلس (لاکما) ازجشن نوروزی “بنیاد فرهنگ” بازدید کردند. امسال هم این جشن پرشورتر ازهمیشه ازساعت 11:30 صبح، با نواختن ساز ودهل ونمایشی از نمادهای نوروزی از جمله چیدمان هفت سین درحیاط و باغ موزه آغاز می شود. دربخش اصلی جشن نوروزی امسال ، اجرای مولتی میدیای موزیکالی درارتباط با نوروز- کاری از مامک خادم در راس ساعت 12:30 و درتالار باشکوه “بینگ” اجرا می شود. این مجموعه جشن ها با رژه لباس های محلی، اجرای رقص های سنتی و سرگرمی برای بچه ها ادامه می یابد و با اجرای کنسرتی توسط اعظم علی و گروه “نیاز” در”هنکاک پارک” درمجاورت محل موزه تا ساعت 7 شب ادامه خواهد یافت.
اولین اجرای هنری مولتی میدیای “باد بهار”، مجموعه ای شامل موسیقی، آواز، رقص، نمایش فیلم و همخوانی گروه 18 نفری کر زنان، کاری از مامک خادم، خواننده و آهنگسازساکن لس آنجلس، امسال در مرکز جشن های نوروزی “بنیاد فرهنگ” قرار گرفته است.
مامک خادم که اخیرا علاوه براجرای کنسرتی در موزه جان پل گتی، آلبوم تازه ای بنام “زمزمه راه” را منتشرکرده، هنرمندی است که نشریات معتبری چون لس آنجلس تایمز از او به عنوان “یکی از شگفتی های موسیقی ترنس جهانی” نام برده اند. “زمزمه راه” ادامه اولین آلبوم سولوی خانم خادم به نام “جستجو” و نتیجه سفری است که او به مناطق مختلف، از ایران تا صربستان، بلغارستان، مقدونیه، یونان و آندالوسیای عربی برای بازیابی ریشه ها و ملودی های بین این ملت ها داشته است. موسیقی که میراث ایرانی، اشعار رومی و نواهایی از دیار، مردم و زمان های دیگر را به هم آمیخته تا شنونده را به نوعی سبکباری و رهایی شعف انگیزبرساند.
مامک خادم کارحرفه ای خود را به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه “آکسیوم آو چویس” درسال 1990 آغاز کرد. گروه موسیقی تلفیقی که با ایجاد سبک تازه ای در حوزه موسیقی سنتی ایرانی، توانست این موسیقی را به نحوی با موسیقی غربی بیآمیزد که برای شنونده غیر ایرانی هم نا آشنا نباشد. او بعدها این موسیقی را بتدریج با لایه های عمیق اما ساده تری از یک موسیقی احساسی و عرفانی درآمیخت و درنهایت توانست هواداران تازه ای را به سوی فرهنگ و موسیقی دگرگونه و غیرمشابه ایرانی جلب کند.
موسیقی مامک خادم، آوای تازه و جسورانه ای است که ریشه در شعر و موسیقی اصیل و سنتی ایرانی دارد. درعین حال طبیعت کوچ گرا و روحیه جستجوگرانه، او را به مکانی فراسوی مرزهای جغرافیایی برای دستیابی به دانش مردمی، سنتی و دهان به دهان فرهنگ های گوناگون برده و موسیقی او را درهمان بسترایرانی اصیل، رنگین تر و رنگارنگ تر ساخته است.
“باد بهار” و نوروز درجاده ابریشم
خانم خادم می گوید مولتی میدیای “باد بهار”، که روز 13 مارچ درتالار بینگ موزه لاکما برای نخستین بار روی صحنه خواهد آمد شیوه های برگزاری نوروزایرانی را درمیان اقوام مختلف کشورهای جاده ابریشم به نمایش می گذارد: “درسفری که به تازگی به تاجیکستان داشتم درفیلمی قطعه موسیقی بنام “باد بهار” را شنیدم که موسیقدان های اهل پالمیر آن را خوانده بودند. قطعه ای درباره نوروز بود که مرا بشدت تحت تاثیرقرارداد. یعنی با تماشای آن همان حس کنجکاوی که همیشه من را به دنبال ارتباط بین فرهنگ ها و ملت های مختلف کشانده است به سراغم آمد. حسی که همیشه یکی از اصول کار من بوده است. حتی در آلبوم تازه ام “زمزمه راه” هم این را می بینید که مسیری را رفته ام و بعد به این سمت کشیده شده ام که بدانم “نوروز” که فلسفه و تفکر آن به تم کار من درموسیقی نزدیک است درمناطقی که روزی جزو امپراطوری پارس بوده اند وزبان مشترکی با ما ایرانی ها دارند چگونه برگزار می شود؟ همین مسیر و این راهی که از جایی شروع می شود و به جایی دیگر ختم می شود برایم زیبا بود. به این ترتیب ترانه “باد بهار” ومفهوم آن را پایه و اساس کارم برای مولتی میدیای نوروزی “بنیاد فرهنگ” قرار دادم و کم کم عوامل دیگری را هم به آن اضافه کردم.”
طرح برنامه براساس شیوه های برگزاری جشن های نوروزی درسه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان ریخته شده است. نقاط مشترکی که در نوع موسیقی و زبان این سه ملت وجود دارد، پیدا کردن منابع را برایم آسان تر می ساخت. برای همین هم درسفری که چندی پیش به تاجیکستان داشتم، هرچند پیش از برنده شدن طرحم از طرف “بنیاد فرهنگ” بود، با تصویری که در ذهنم داشتم روی مسئله نوروز هم پژوهش کردم. برایم خیلی مهم بود که “باد بهار” پروژه ای باشد مثل کارهایی که می کنم و درعین حال ازتم نوروزی هم برخوردار باشد. آن حس نوستالژیک بازگشتن و درهمان مناطق شاهد جشن های نوروزی بودن یکی از حس هایی است که امیدوارم بتوانم از طریق این کاربه تماشاگران القاء کنم. این که نوروزهم مثل باد بهار، چیزی سیال است که از منطقه ای به منطقه ای دیگر می رود و نه فقط در ایران بلکه در مناطق دیگر هم جشن گرفته می شود.”
مامک خادم می گوید برای به روی صحنه آوردن این کار به یک سری عناصری احتیاج داشت که مهم ترین آن ها استفاده از فیلم بود: “شاید این شانس بزرگ من بود که با سینماگرجوان ایرانی بنام سام جوادی که درتاجیکستان زندگی می کند آشنا بشوم. فیلمسازی که فیلم هایش درباره مسائل حقوق بشری و شرایط زنان در ایران به جشنواره های بین المللی راه پیدا کرده است. با همکاری او فیلم ها را تهیه کردیم وبه این صورت توانسته ام در بخش هایی از برنامه از افراد و عوامل، بدون آنکه حضور فیزیکی داشته باشند استفاده کنم.”
همکاران خانم خادم در اجرای موسیقی زنده مولتی میدیای “بادبهار” هم علاوه برجیووانا جویس ایمبیسی، آهنگساز و پیانیست بین المللی ساکن لس آنجلس و هنرمندی که با آنیتا بیکر، دیو کاز، یانی و اندی سامر از گروه پلیس همکاری داشته، تی جی تروی – پرکاشنیست برنده جایزه “گرمی”و مایل جی نوازنده بیس گیتار، آقای مهدی باقری، آهنگسازو نوازنده اهل کرمانشاه هستند که با کمانچه، سه تار و وکال مامک خادم را همراهی می کنند. آقای باقری پیش از انتخاب کمانچه بعنوان ساز اصلی، ضمن تحصیل در رشته تئاتر و هنرهای دراماتیک، مدت ها تحت تعلیم استاد اردشیر کامکار بوده است. او ضمن شرکت در فستیوال های جهانی از جمله جشنواره موسیقی اسلو، درکنسرت هایی با گروه همخوانان رادیو برلین نیزشرکت داشته است.
همخوانی با “گروه کر زنان نوایی”
یکی دیگر از جلوه های چشمگیرمولتی میدیای”بادبهار” بهره گیری از گروه 18 نفری همخوانان یا “گروه کرزنان نوایی” است که دربخش هایی از برنامه صدای مامک خادم را همراهی می کنند: ” این ایده ای بود که از خیلی زمان ها گذشته داشته ام. همیشه دلم می خواست یک گروه کر زنان ایرانی در لس آنجلس داشته باشیم. برای همین هم از دوستانم در”نوانکا” که یک گروه کرحرفه ای و شناخته شده فولکلوریک اروپای شرقی در لس آنجلس است دعوت کردم و به همراه گزیده ای از همخوانان ایرانی و بین المللی گروه “نوایی” را تشکیل دادیم تا بتوانیم ادغام آواهای مختلف جاده ابریشم را به شیوه پولیفونیک یا چندصدایی بصورتی شعف انگیزترو شادی آورتری تجربه کنیم.”
رقص ملل از بالکان تا آسیای مرکزی
اجرای رقص های مولتی میدیای “باد بهار” برعهده دکتر”رابین فرند” و رقصندگان “گروه رقص فیروز” است. خانم خادم در این مورد می گوید: “رابین فرند را باید “سورپرایز” برنامه بخوانم چرا که او علاوه بر داشتن دکترای زبان فارسی یکی از مهم ترین کارشناسان فرهنگی آمریکا در منطقه وسیعی از کشورهای بالکان گرفته تا آسیای مرکزی به شمار می رود. من “رابین ” را از 25 سال پیش می شناسم و از زمانی که درس موسیقی اصیل ایرانی می گرفت وهمزمان رقص های ازبکستان و تاجیکستان را به علاقمندان آموزش می داد. او هم چنین طراح رقص و معلم رقص های ایرانی است که با گروه های مختلف درسراسرجهان همکاری داشته است. من خیلی خوشحالم که توانسته ام از مهارت های ایشان دراین برنامه استفاده کنم.”
قطعه ای برای بچه ها
مامک خادم می گوید برای ایجاد ارتباط با تماشاگرانی از هر سن و سال به خصوص تماشاگران ایرانی بخشی از مولتی میدیای “باد بهار” را هم به بچه ها اختصاص داده است: “از نظر من نوروز بدون وجود بچه ها اصلا نوروز نیست. به همین جهت هم بخشی از برنامه را به آنسامل بچه های پریسا دانشور نوازنده نی و فلوت سنتی و مدرس موسیقی که سال ها در یتیم خانه های تهران، کرج، زنجان و کرمانشاه با نوزادان و کودکان کار کرده و گروه بچه هایی که با او همکاری می کنند اختصاص داده ایم. “
مامک خادم درپاسخ به این سئوال که نوروز برای شخص او به عنوان مهاجری که درحال حاضر لس آنجلس را به عنوان محل سکونت و خانه خودش انتخاب کرده چه معنی و مفهومی دارد و این مفهوم را چگونه از طریق مولتی میدیای “بادبهار” به تماشاگر القاء کرده است می گوید: “من به عنوان یک فرد مهاجر، سال ها درآرزوی بازگشت به وطنم و به جایی که نوروزدر فرهنگ و سنت آن ریشه دارد بوده ام. امروز با گذشت 30 و چند سال ودرشرایطی که بالاخره توانسته ام لس آنجلس را خانه خودم بخوانم، به این نتیجه رسیده ام که پرمعنا ترین جشن ها، جشنی است که درقلب و وجود خودانسان برپا می شود. من در طول سال ها به کشف دوباره این حقیقت رسیده ام که مفهوم”نوروز” همان تولدی تازه، زندگی نو و آغازی دوباره است. تلاشی است برای این که مرزها را پس بزنیم، وکوششی است تا با بهره مندی ازتوانایی های خود،به قدرت های درونی مان پی ببریم. “
***
برنامه نوروزی بنیاد فرهنگ در موزه “لاکما” ازساعت۱۱:۳۰ صبح شروع شده تا ۷ بعد از ظهر ادامه دارد و شرکت برای عموم رایگان است. برای شرکت در کنسرت “باد بهار” می توانید به وبسایت فرهنگ مراجعه و یا با شماره تلفن زیر تماس حاصل بفرمایید. کنسرت “بادبهار” علاوه بر لاکما در روز 26 مارچ نیز در دانشگاه یو سی ارواین اجرا خواهد شد.
310-666-1546
Farhang.org/Nowruz
