فیروزه خطیبی
برنامه سالیانه “جشن سینمای ایران” که به نمایش سری فیلم هایی ازسینمای ایران اختصاص دارد، یک بار دیگر به همت بخش “آرشیو فیلم و تلویزیون دانشگاه لس آنجلس” – یکی از بزرگ ترین نهادهای حفاظت ازآثارسینمایی جهان – با حمایت “بنیاد فرهنگ”، مجموعه ای از تازه ترین آثارسینماگران ایرانی و نسخه ترمیم شده ای از دو فیلم موج نو و کلاسیک ایرانی –”خانه سیاه است”ساخته فروغ فرخزاد و “خشت و آئینه” ساخته ابراهیم گلستان را از تاریخ 27 اپریل تا 11 ماه می در سالن سینمای بیلی وایلدر موزه “همر” شهر لس آنجلس به نمایش می گذارد.
این جشنواره با فیلم طنز”تهران: شهر عشق”، نخستین تجربه سینمایی “علی جابر انصاری” به عنوان کارگردان و فیلمنامه نویس (با همکاری مریم نجفی) با حضور این کارگردان در سالن نمایش آغاز می شود. فیلم پیش ازاین در چند جشنواره بین المللی از جمله “جشنواره اینک فلورانس” (ایتالیا)، جشنواره لندن و جشنواره روتردام حضور داشته و جایزه ویژه هیات داوران جوان جشنواره صوفیه در بلغارستان را نیز از آن خود ساخته است.
“تهران: شهرعشق”، طنزتلخ عاشقانه ای است با سه داستان موازی درباره 3 شخصیت – مینا، حمید و حسام- که علیرغم زندگی در ابرشهری چون تهران پرشور وهیاهو، احساس تنهایی می کنند و درراه پرکردن این تنهایی درواقع به شناخت عمیق تری از خود می رسند.
“جشن سینمای ایران” دانشگاه لس آنجلس، نخستین جشنواره فرهنگی و آکادمیکی است که درطول مدت زمانی نزدیک به سه دهه به کار نمایش آثار برجسته سینمای ایران و بیش از هرچیزمعرفی سینماگران جوان ایرانی به جامعه آمریکایی اشتغال داشته است.
سری فیلم های امسال بیش از همیشه بر روی نکات مهمی از حال و هوای داخل کشور، شرایط زندگی و روند کلی جامعه ایران امروز ازطریق لنزدوربین و ازدیدگاه سینماگران داخل کشورتمرکزدارد. این فیلم ها، امسال هم از دیدگاه های دراماتیک، طنز و حتی کمدی به پیچیدگی های زندگی واقعی مردم نگاه می کنند و اغلب به بررسی دشواری های تاریخی که جنبه های گوناگون زندگی امروز مردم ایران را تحت تاثیرقرارداده می پردازند. جشن سالیانه سینمای ایران دانشگاه لس آنجلس، بیش از هرچیز، وسیله است برای انعکاس صداهای تازه سینمای ایران و ایجاد دیالوگی هنری برای درک بیشتر و بهترتفاوت های فرهنگی میان مردم ایران و آمریکا.
آقای پل ملکوم، کیوریتور و مسئول گزینش فیلم های جشن سالیانه “آرشیو فیلم و تلویزیون دانشگاه لس آنجلس” می گوید: “هرسال، انتخاب فیلم های”جشن سینمای ایران” برای من شخصا جنبه یک سفر اکتشافی دارد. امسال من نه تنها در رابطه با هریک از این فیلم ها بی نهایت هیجان زده ام بلکه از نوع فیلم هایی که برای برنامه امسال انتخاب شده بی اندازه راضی و خشنودم. از درام های خانوادگی گرفته تا کمدی های رمانتیک و حتی فیلم هایی با تم طنزسیاسی. فکر می کنم تماشاگران از تماشای فیلم هایی که برایشان درنظرگرفته ایم شگفت زده خواهند شد. “
آقای علیرضا اردکانی، مدیراجرایی «بنیاد فرهنگ» می گوید، این نهاد غیرانتفاعی، غیرسیاسی و غیرمذهبی فعال درکالیفرنیای جنوبی از اینکه می تواند یک بار دیگردربرگزاری “جشن سینمای ایران” با دست اندرکاران آرشیو فیلم و تلویزیون(یو سی ال ای) همکاری داشته باشد خوشحال است: “در سه دهه گذشته، خدمات و تعهدی که آرشیو فیلم و تلویزیون دانشگاه لس آنجلس نسبت به سینمای ایران داشته و دست آوردهای این نهاد آکادمیک درراه بزرگداشت و ایجاد امکانات برای نمایش بهترین آثارسینمای ایران برای کل جامعه دراین شهر، ازهرجهت قابل تقدیر است.”
یک طنزسینمایی کم نظیر
درمجموعه فیلم های برگزیده امسال، فیلم طنزسیاسی”مارموز” ساخته کمال تبریزی، سینماگری که پیش از این هم فیلم کمدی درام جنجال برانگیز او”مارمولک” درسال 1382 مورد اعتراض تند علما و روحانیون قرار گرفت و پخش آن در سینماهای ایران متوقف شد، روز یکشنبه 28 اپریل اکران خواهد شد. این بار آقای تبریزی که ازجمله فیلمسازان مورد توجه محسوب می شود، شخصیتی شبیه به محمود احمدی نژاد، رئیس جمهورپیشین را به طنزکشیده است. در این فیلم حامد بهداد در نقش مرد بلندپروازی بنام “قدرت الله صمدی” ایفای نقش می کند که با رویای رسیدن به بالاترین مقام قدرت، درگاراژ خانه اش برای جمع کوچکی ازآدم های عجیب و غریب و خل وضع، ازدیدگاهی محافظه کارانه، سخنرانی های پرجوش و خروشی می کند. تا اینکه دست سرنوشت او را در جریان اصلی وقایع سیاسی قرار می دهد واو با ابراز نظرها و خودنمایی های دیوانه وار و عجیب و غریبش، ندانسته فسادی که کل دستگاه اداره مملکت را دربرگرفته برملا می سازد.
“پیمان معادی”، بازیگر و کارگردانی که در”جشن سینمای ایران” یوسی ال ای در سال2014 همه را با فیلم “برف روی کاج ها” غافلگیرکرد، دراکران دومین فیلم بلند خود به نام ” بمب: یک عاشقانه” حضورخواهد داشت. این فیلم روزجمعه 10 می ساعت 7:30 بعدازظهر در سالن سینمای بیلی وایلدر در محل برگزاری “جشن سینمای ایران” اکران خواهد شد.
ماجراهای این فیلم که از جنبه های حماسی نیز برخورداراست، در دوران بحبوحه جنگ ایران و عراق و بمباران های بی وقفه سال 1367 اتفاق می افتد. فیلم، داستانی از عشقی انسانی و ساده وهمزمان، روایت انسان هایی است که هرگز فرصت عاشق شدن و به دلخواه خود زندگی کردن را نداشته اند. انسان هایی که در استبداد زمان و مکان به دام افتاده اند و برای بدست آوردن لقمه نانی به سختی کارکرده اند و آرزوهای بربادرفته آن ها هنوزهم گریبانگیر نسل بعد ازآن ها می باشد. هرچند مرگ برای مردمی که درگیر این جنگ خانمانسوزند واقعیتی است ترسناک، اما عشق، محبت و امید به زندگی، ترس از مرگ را در آن روزهای پراضطراب از بین می برد.
فیلم مستند بلند “بخت پریشان” ساخته سحرخوشنام، فیلمساز و پژوهشگر ساکن ایران تلاشی است برای نمایش شرایط زنان بازیگر و سینماگردوره های مختلف سینمای ایران از 1900 میلادی تا زمان انقلاب که نخستین نمایش جهانی آن در روز شنبه 11 ماه می ساعت 3 بعد ازظهرخواهد بود. فیلم خانم خوشنام درروایت موضوعی حساسی چون زنان سینماگرپیش از انقلاب با همه فراز و نشیب های آن درداخل ایران بحث انگیزبوده و فیلمساز توانسته است علیرغم سفر به قلمرویی ممنوعه، کند و کاوی تماشایی به درون چند فیلم کمیاب و کلاسیک ایران آن زمان داشته باشد.
امسال دوستداران سینمای ایران در لس آنجلس می توانند جزو تماشاگران نخستین اکران فیلم “کامیون غروب” ساخته ابوالفضل صفاری، کارگردان و تهیه کننده تلویزیونی باشند. فیلم که سال گذشته جایزه بهترین فیلمنامه (کار مشترک ابولفضل صفاری و سجاد افشاریان) را از جشنواره بین المللی فیلم”زردآلوی طلائی” ایروان (ارمنستان) به دست آورده داستان خانواده ای را روایت می کند که در محل زندگی خود که شبیه یک کاروانسراست، از گردشگران پذیرایی می کنند. پسرکوچک خانواده با آگهی درفیسبوک با تبلیغاتی دراطراف ” منظره زیبای غروب آفتاب” در این مکان توریستی دورافتاده، آن را مورد توجه قرار می دهد. اما با ورود یک گروه موسیقی زیرزمینی به محل که یک زن ناشناس و مرموز به نام “سایه” هم همراه آن هاست، خانواده دچاردردسرشده ویک بار دیگربا فشارهایی که حقایق زندگی و دنیایی که کوشیده بودند پشت سربگذارند برایشان بوجود آورده رویارو می شوند. فیلم “کامیون غروب” بنا برگفته کارگردان آن ابوالفضل صفاری، “اپرای باشکوهی” است که درزمینه مکانی که درآن “زمین و آسمان به هم می رسند” اتفاق می افتد.
درمیان فیلم های برگزیده “جشن سینمای ایران” امسال، سه برنده جوایزاصلی دهمین جشنواره فیلم های کوتاه فرهنگ هم به نمایش گذاشته می شود. ازجمله انیمیشن “شمعدانی” ساخته نغمه فرزانه، سینماگرساکن نیویورک، فیلم کوتاه “موقت” ساخته بهزاد آزادی و “فیروزه” ساخته روزبه میثاقی، کارگردان های ساکن ایران. این آثارنویدبخش بیش ازهرچیزگوشه هایی ازجنبه های گوناگون مسائل زندگی ایرانی را به نمایش می گذارد.
برنامه “جشن سینمای ایران” با دوفیلم کلاسیک و کمتر اکران شده پیش از انقلاب به پایان می رسد. دوفیلمی که “آرشیو فیلم و تلویزیون دانشگاه لس آنجلس” دقت و زحمت زیادی برای ترمیم آن ها بکاربرده است. فیلم مستند”خانه سیاه است” ساخته فروغ فرخزاد، شاعرو فیلمسازبرجسته ایرانی درباره ساکنان “آسایشگاه جذامیان بابا باغی” تبریز و جذامیان به عنوان طردشدگان جامعه با به تصویرکشیدن روزمرگی و انسان گرفتار به طور عام که درسال 1342 جایزه بهترین مستند فستیوال فیلم آلمان غربی از آن خود ساخت.
این مستند هنری مهم سرشارازجنبه های انسانی وشاعرانه، پنج سال پیش از مرگ نابهنگام فروغ و یک دهه پیش از انقلاب،آغازی بود برای جنبش موج نوی سینمای ایران.
فیلم دیگربخش پایانی “جشن سینمای ایران” امسال هم “خشت و آینه” است که عنوان آن از مثال “آنچه در آینه جوان بیند، پیردرخشت خام آن بیند” گرفته شده و چون آثاردیگر گلستان، نویسنده و فیلمسازسرشناس ایرانی، هجویه ای است برجامعه ایران. فیلم محصول سال 1343 است و ازنخستین آثارموج نوی سینمای ایران به شمار می رود که سال گذشته نسخه ترمیم شده آن درفستیوال فیلم ونیزبه نمایش درآمد. داستان فیلم “خشت و آینه” ماجرای راننده تاکسی است که بعدازآنکه زن مسافری (با بازی فروغ فرخزاد) را پیاده می کند متوجه می شود زن، طفل نوزاد خود را درتاکسی رها کرده است. جستجوی مرد راننده برای پیدا کردن زن درطول شب، بطورنمادین وسیله است تا فیلمسازجنبه های گوناگون مشخصات یک جامعه شهری ازخودراضی، فاسد و پوسیده و درکنار آن طبقه روشنفکری که ازدرک ریشه های فناپذیری خود عاجز است را به نمایش بگذارد. ترمیم فیلم “خشت و آینه” این بار با استفاده ازنگاتیو اصلی و بخش هایی ازنسخه های پیش از این اکران شده فیلم انجام گرفته و با درنظرگرفتن جایگاه و اهمیتی که این فیلم ایرانی درصحنه سینمای بعد ازجنگ جهانی دوم داشته به نمایش گذاشته می شود.
پس از نمایش این دوفیلم کلاسیک سینمای ایران درشب آخربرنامه “جشن سینمای ایران” دو میهمان ویژه، سوسن دیهیم، هنرمند اجرایی و دکتراحمد کریمی حکاک، نویسنده، مترجم و پژوهشگر ادبی، نظرگاه های خود را در رابطه با آثار و زندگی فروغ فرخزاد و ابراهیم گلستان به عنوان دوسینماگری که با همکاری یکدیگرآثارفراموش نشدنی خلق کرده اند را با تماشاگران درمیان خواهند گذاشت.
بهای تک بلیت های “جشن سینمای ایران” 10 دلار و بلیت های شب گشایش شنبه 27 اپریل درمحل موزه “همر” همراه با گردهم آیی بعد از نمایش فیلم 100 دلار است وعلاقمندان می توانند از طریق سامانه اینترنتی بنیاد فرهنگ آن را تهیه کنند.
farhang.org
